2. Her bir ithalat sevkiyatında gümrükte işlemlerin tamamlanabilmesi için ithalatçı firmanın çalıştığı bankadan ithalat dosyasının açıldığına dair bir yazıyı ilgili gümrüğe ibraz etmesi gerekmektedir.

2024 Ağustos ayından itibaren İran üzerinden gelen gıda ve ilaç haricindeki ürünlerin ithalatında ithalat dosyasının açılamayacağı yönünde bilgiler Müşavirliğimize ulaşmıştır. Mevcut durumda bazı bankalar bu kısıtlamayı uygulamaya başlamış olup zaman içerisinde diğerlerinin de uygulaması öngörülmektedir.

 

3. Son birkaç yıldır Türkmenistan’a ithal edilen ürünlerin bedellerinin transferinde zorluklar yaşanmakla ve gecikmeler olmaktadır. İthalatçı firmalar mal bedelini bir şekilde içeriden döviz temin ederek veya yurtdışındaki hesaplar üzerinden gerçekleştirebilmektedir.

 

Ancak ithalatçının borcunu ödemekten kaçınması halinde, ihracat bedellerinin ödenmesinde yaşanan sıkıntıların hukuki olarak çözümlenmesi için Türkmenistan’da dava açılması mümkün olmakla birlikte, masrafların çokluğu ve davanın nasıl sonuçlanacağının belirsizliği nedeniyle, pek çok ihracatçı firma hukuki yola başvurmaktan kaçınmaktadır.

 

Dava açılması durumunda dahi, Türkmenistan mahkemeleri tarafından lehte karar verilmesine rağmen mahkemece cebri olarak tahsil edilen Manat cinsinden alacak tutarının Türkmenistan Merkez Bankasınca dövize konvertasyonunun yapılmıyor olması nedeniyle alacağın tahsilatı mümkün olmayabilmektedir.

4. Türkmenistan’a ülkemiz vatandaşlarının girişinde vize aranmakta, ihracatçı firmalarımız Türkmenistan’da birlikte iş yaptıkları firmanın daveti ve ilgili kurumların uygun görmesi halinde ancak vize alabilmektedir. Ticari anlaşmazlık durumunda davet edecek firmanın olmaması veya borçlunun dolaylı müdahalesiyle alacaklı firmamızın vize alması ve Türkmenistan’a gelmesi mümkün olmayabilmektedir. Bu anlamda vize uygulaması bir nevi teknik olarak kullanılmaktadır.

Bu nedenle, Türkmenistan’a yapılacak ihracat öncesinde, iş yapılacak firma/kişi hakkında hassasiyet gösterilmesi, muhakkak bir sözleşme yapılması ve Türkmen ithalatçı ile ödeme konusunun netleştirilmesi, mümkün olduğu ölçüde ihracat bedelinin tahsilatında garantili yöntemlerin tercih edilmesi tavsiye edilmektedir.

 

5. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Türkmenistan Hükümeti Arasında Teknik Düzenlemeler, Standardizasyon, Uygunluk Değerlendirmesi, Akreditasyon ve Metroloji Alanlarında İşbirliği Anlaşması 26 Ekim 2023 tarihinde imzalanmış olup iç onay prosedürleri devam etmektedir. Anlaşmada bir Komite ve Çalışma Grubunun kurulması, irtibat kişilerinin belirlenmesi, işbirliği ve bilgi değişiminin yapılması öngörülmektedir.

Türkmenistan’ın Çin, Macaristan, Rusya, Belarus, Avusturya, Özbekistan gibi bazı ülkeler ile benzer anlaşmaları bulunmaktadır.