Sırbistan’da, hem Avrupa Birliğine (AB) üyelik sürecinde malların serbest dolaşımının sağlanması amacıyla ticaretin önündeki teknik engelleri azaltmak ve ortadan kaldırmak, hem de Sırp pazarına sadece güvenli ürünlerin girişini sağlamak için teknik düzenlemeler, standardizasyon, akreditasyon ve metroloji alanında modern bir kalite altyapısı ve ürün güvenliği sistemi kurulmuştur. Bir ürünün Sırbistan pazarına girebilmesi için teknik mevzuata uygun olarak üretilmesi, uygunluk işaretine sahip olması ve piyasaya arz koşullarını sağlaması gerekmektedir. Bu sistemin yasal çerçevesi 2008-2010 döneminde kabul edilen dört yeni kanun ve alt düzenlemeler ile belirlenmiştir.

Ürünler İçin Teknik Düzenlemeler ve Uygunluk Değerlendirmesi Kanunu (RS-Resmi Gazete, No. 49/20213)[1] ürünlerin teknik düzenlemelere uygunluğunu belirleyen temel yasal çerçeveyi oluşturmaktadır. Söz konusu Kanun, bir ürünün ancak öngörülen teknik şartlara uygun olması, öngörülen prosedüre göre uygunluğunun değerlendirilmesi, mevzuata uygun olarak işaretlenmesi ve öngörülen belgelerle takip edilmesi halinde piyasaya arz edilebileceğini düzenlemektedir. Herhangi bir spesifik teknik düzenlemesi olmayan ürünler için ise Genel Ürün Güvenliği Kanunu (RS Resmi Gazete No. 41/09)[2] çıkartılmıştır. Bu Kanun esasen ilgili AB mevzuatı tercüme edilerek hayata geçirilmiştir. Söz konusu teknik düzenlemelerden sorumlu kurum Sırbistan Ekonomi Bakanlığı’dır.

Standardizasyon Kanunu (RS Resmi Gazete, No. 36/09, 46/15)[3] AB standartlarının daha hızlı ve daha verimli bir şekilde benimsenmesi amacıyla çıkartılmıştır. Kanun uyarınca, Sırbistan Standardizasyon Enstitüsünün (ISS) ’den elde edilen bilgiye göre, Sırp standartlarının %99’unun Avrupa standartlarıyla uyumlaştırılmış olup detaylı bilgi ve düzenlemelere söz konusu kuruluşun https://iss.rs/en/ web sitesinden ulaşılması mümkündür.

Öte yandan, 765/2008 sayılı Yönetmeliğe (EC) uyum sağlamak amacıyla kabul edilen Akreditasyon Yasası (RS Resmi Gazete, No.73/10 sayılı)[4] 2010 yılı sonunda yürürlüğe girmiştir. Böylece Sırbistan akreditasyon sistemi, 765/2008 sayılı Yönetmelik (EC) ve ISO IEC 17011 ile uygunluk değerlendirme kuruluşlarını değerlendiren ve akredite eden akreditasyon kuruluşları için genel şartları belirleyen düzenlemeyle uyumlaştırılmıştır. Akreditasyon Yasasına göre, Sırbistan Akreditasyon Kurulu (ATS) bir kamu tüzel kişiliği olarak kurulmuş olup akreditasyon süreci hakkındaki detaylı bilgiye söz konusu kuruluşun https://www.ats.rs/  web sitesinden ulaşılması mümkündür.

Sırbistan’da ayrıca Uluslararası Yasal Metroloji Örgütü’nün ОIМL D1 ve ОIМL D9 belgeleri ve metroloji ile ilgili AB yönetmelikleri dikkate alınarak Metroloji Kanunu (RS Resmi Gazete No. 15/16)[5] çıkartılmıştır.

Yukarıda bahsi geçen temel dört Kanun ile bazı teknik düzenlemelerin İngilizceleri, Sırbistan Ekonomi Bakanlığı’nın Tehnis Portalında (https://tehnis.privreda.gov.rs/en/Download.html) yer almaktadır. İngilizcesi mevcut olmayan, Sırpça dilindeki düzenlemelere ise https://tehnis.privreda.gov.rs/sr/dokumenti.html internet adresinden ulaşılması mümkündür.

Kalite altyapısının oluşturulmasından sorumlu kurum ve kuruluşlara ilişkin özet bilgi ve iletişim bilgileri aşağıda yer almaktadır:

- Sırbistan Ekonomi Bakanlığı Kalite ve Ürün Güvenliği Bölümü; Sırbistan’da teknik düzenlemeler (gıda dışı sanayi ürünleri için) ve ürün güvenliğinin yanı sıra akreditasyon ve standardizasyon politikasını oluşturmaktan sorumlu kurumdur. Sırbistan Ekonomi Bakanlığı Kalite ve Ürün Güvenliği Bölümü, ticari kuruluşların kalite altyapısı hakkında bilgi almasını kolaylaştırmak için teknik mevzuatlara ilişkin bir bilgi merkezi olarak “Tehnis Portalı”nı oluşturmuştur. Söz konusu bilgi merkezinden; geçerli teknik düzenlemeler, hazırlık aşamasındaki düzenlemeler, uygunluk değerlendirmesi için atanmış ve yetkili kuruluşlar, standartların belgelendirilmesi için yetkili kuruluşlar, yurt dışında yayınlanan geçerli uygunluk belgeleri vb. bilgiler yer almaktadır.

Web Sitesi: https://www.tehnis.privreda.gov.rs/sr/vesti.html (İngilizce web sitesi de bulunmakla birlikte en güncel gelişmeler Sırpça web sitesinde yer almaktadıtr.)

E-mail: kabinet@privreda.gov.rs; tbtinfo@privreda.gov.rs

- Sırbistan Standardizasyon Enstitüsü; Sırp standartlarının ve ilgili belgelerin Avrupa ve uluslararası standartlar ve ilgili belgelerle uyumluluğunu sağlamak; Sırbistan’ın ihtiyaçları ve çıkarları olan alanlarda standardizasyon için Avrupa ve uluslararası kuruluşlar tarafından kabul edilen ve Sırbistan standartlarının ve ilgili belgelerin incelenmesi, geliştirilmesi ve gözden geçirilmesi süreçlerine katılmak, standardizasyon alanında Avrupa ve uluslararası kuruluşlarla ve standardizasyon alanında ilgili anlaşmalara imza atan ülkelerin standardizasyonuna yönelik ulusal kuruluşlarla işbirliği yapmaktan sorumludur.

Web Sitesi: https://iss.rs/en/  

E-mail: infocentar@iss.rs

- Sırbistan Akreditasyon Kurulu; Akreditasyon Yasası uyarınca akreditasyon çalışmalarının yürütülmesiyle görevlendirilen tek organdır. Sırbistan Akreditasyon Kurulu, uygunluk değerlendirme kuruluşlarının testler, kalibrasyon, ürün, süreç ve hizmet belgelendirme, yönetim sistemi sertifikaları, yeterlilik testleri konularındaki görevleri yerine getirme yeterliliğini belirlemektedir.

Web Sitesi: https://www.ats.rs/  

E-mail: office@ats.rs   

- Sırbistan Ölçü ve Değerli Madenler Müdürlüğü; metroloji alanındaki standartları geliştirmek, gerçekleştirmek, kontrolünü sağlamak ve bu alandaki çalışmaları koordine etmekle görevlidir.

Web Sitesi: https://www.dmdm.gov.rs/en/

E-mail: office@dmdm.rs 

[1]  Ürünler için Teknik Düzenlemeler ve Uygunluk Değerlendirmesi Kanunu; https://www.paragraf.rs/propisi/zakon_o_tehnickim_zahtevima_za_proizvode_i_ocenjivanju_usaglasenosti.html

[2] Genel Ürün Güvenliği Kanunu; https://www.paragraf.rs/propisi/zakon_o_opstoj_bezbednosti_proizvoda.html

[3] Standardizasyon Kanunu; https://www.paragraf.rs/propisi/zakon_o_standardizaciji.html

[4] Akreditasyon Kanunu; https://www.paragraf.rs/propisi/zakon_o_akreditaciji.html

[5] Metroloji Kanunu; https://www.paragraf.rs/propisi/zakon_o_metrologiji.html