Tarım ürünleri ithalatı kapsamında, Endonezya Tarım Bakanlığı’nın “Bitki Kökenli Taze Gıda İhracat ve İthalatına Yönelik Gıda Güvenliği Denetimleri Yönetmeliği” çerçevesinde gerçekleştirilmektedir. Bu çerçevede, tarım ürünleri ithalatına “Ülke Onayı” almış ülkeler menşeli olmak veya Endonezya yetkili kurumlar tarafından “onaylanmış laboratuvar”lara sahip olmak ve ürünleri bu laboratuvarlarda analiz yaptırmış olmak kaydıyla izin verilmektedir.
Bu kapsamda, tarım ürünlerinin Türkiye’den ithalatına Endonezya Tarım Bakanlığınca ilgili ürün için onaylanmış olan bir laboratuvarımızda yapılan analiz sonucunda uygunluk belgesi alınması şartıyla ve ayrıca nakliyeden önce elektronik ortamda ön bildirim yapılması koşuluyla izin verilmektedir.
Söz konusu analizler kapsamında 15 Türk kamu laboratuvarı Endonezyalı yetkililerden onay almış ve halihazırda Türkiye menşeli 20 tarım ürününün (Avokado, limon, kuru üzüm, erik, mısır, buğday, fındık, bezelye, portakal, domates, çay (siyah ve yeşil), kiraz, üzüm, elma, kayısı, incir, greyfurt, yeşil misket limon, turunç meyvesi ve mandalina) Endonezya’ya ihracatına mevzuatın şartlarına uygun şekilde ihraç edilmesi kaydıyla izin verilmektedir.
İthalatta sanayi ürünlerinin standartlara uygunluğu Sanayi Bakanlığına Bağlı test/muayene kuruluşları tarafından değerlendirilmekte ve uygun olanlar belgelendirilmektedir.
Ayrıca, gıda, ilaç ve kozmetik ürünleri Endonezya Gıda ve İlaç Kontrol Ajansı (BPOM) https://www.pom.go.id tarafından analizleri yapılmakta/yaptırılmakta ve uygunluğu belgelendirilmektedir.
Helal alanında test ve belgelendirme ise Endonezya Helal Ürünler Garanti Ajansı (Badan Penyelenggara Jaminan Produk Halal – BPJPH) (http://bpjph.halal.go.id/) bünyesindeki Gıda, İlaç ve Kozmetik Değerlendirme Enstitüsü’nün (LPPOM MUI) tarafından gerçekleştirilmektedir.
İthalinde SNI sertifikası alınması zorunlu olan çeşitli ürün grupları bulunmaktadır. Söz konusu ürünler dışında ithalatta SNI Sertifikası alınması zorunlu olmamakla beraber, SNI alınması halinde ürün Endonezyalı tüketiciler tarafından tercih edilmektedir. SNI belgesinin zorunlu olduğu sektörler aşağıda özetlenmektedir (zaman zaman Sanayi Bakanlığınca güncellemeler yapılmaktadır):
1. Yiyecek ve içecekler
2. Bisikletler
3. Çocuk oyuncakları
4. Klima ve fanlar
5. Kasklar ve lastikler
6. Hazır kahve ve kakao tozu
7. Mineral Sular
8. Çamaşır makineleri ve buzdolapları
9. Demir ve çelik ürünler
10. Güç kablosu ve aydınlatmalar
11. Işık ve aydınlatma malzemeleri
12. LPG boru veya tüp
13. İnşaat malzemeleri
14. Palm yağı, şeker, kurabiye ve bisküviler
15. Gübre
16. Çakmaklar, piller ve aynalar
17. Su pompası ve tuvaletler
18. İnşaat, seramik ve çimento için kullanılan cam malzemeler
Ambalaj, Paketleme ve Etiketleme;
Endonezya mevzuatı gereğince tüketici tarafından kullanılan tüm ürünlerin ithalatında ürünün içeriğinin, kullanım koşullarının ve son kullanma tarihinin belirtildiği kolayca okunabilecek büyüklükte ve açıklıkta bir etiketin yer alması zorunludur. Söz konusu etiketin Endonezya dilinde hazırlanmış olması, yanlış veya henüz kesinlik kazanmamış bilgi içermemesi gerekmektedir. Etiketlemenin ürün Endonezya gümrüklerine ulaşmadan önce yapılmış olması gerekmektedir.
Helal ürünler açısından ise, sadece BPJPH bünyesindeki LPPOM MUİ tarafından Endonezya’da gerçekleştirilen inceleme sonucu belgelendirilen ürünlerin helal logosu taşımasına müsaade edilmektedir.
Teknik Engeller kapsamında; Sevk Öncesi İnceleme: Endonezya’da, bazı ürün/ürün gruplarının ithalatı, ülkenin yetkili kuruluşu tarafından yetkilendirilen ve menşe ülkede faaliyet gösteren uluslararası gözetim şirketlerinin düzenleyeceği “sevk öncesi inceleme belgeleri”ne bağlıdır. Genel uygulama itibariyle, bahse konu incelemeler ithalatçının Endonezya’nın yetkili kuruluşlarına yaptığı başvuruyu ve ödemeyi müteakip gerçekleştirilmektedir.
https://www.scisi.co.id/semua-komoditas/ internet adresi üzerinden ön inceleme onayı gerektiren ürünler aşağıda sıralanmıştır:
1. Ayakkabı
2. Alkollü içecekler için hammadde
3. Tehlikeli maddeler
4. Ozon tabakasını incelten ürünler
5. Araç lastikleri
6. Soğutma sistemi temelli ürünler/elektronikler
7. Kullanılmış lityum piller
8. Pirinç
9. Demir veya çelik, alaşımlı çelik ve türev ürünleri
10. Elektronik ürünler (ev-mutfak ürünleri dahi)
11. Tuz
12. B3 sınıfı olmayan, endüstriyel hammadde olarak kullanılan atık
13. Şeker
14. Düz cam
15. Seramik ürünler
16. Çocuk oyuncakları
17. Yiyecek ve içecekler
18. Renkli Çok İşlevli Makineler, Renkli Fotokopi Makineleri ve Renkli Yazıcılar
19. İnci
20. Nitroselüloz
21. Geleneksel ilaç ve sağlık takviyeleri
22. Giyim ve giyim aksesuarları
23. El aletleri (yarı mamul)
24. İlaç dışı öncül ürünler (Non Pharmaceutical Precursor)
25. Bahçıvanlık ürünleri
26. Sakarin, Siklamat, Alkol İçeren Kokusuz Müstahzarlar
27. 2 veya 3 tekerlekli ürünler
28. Tekstil ve tekstil ürünleri ve yöresel batik desenli ürünler
29. Cep Telefonları, Bilgisayarlar ve Tablet Bilgisayarlar
30. Tütün
Helal Sertifikası;
Endonezya’nın helal belgelendirmesi sistemine ilişkin olarak hazırlanan ve yayımından tam 5 yıl sonra 17 Ekim 2019’da yürürlüğe giren “2014/33 sayılı Helal Ürün Güvencesine İlişkin Kanun”un uygulaması Helal kavramı altında yer alan ürünlere yürürlük tarihi itibariyle “helal etiketlendirmesi mecburiyeti” getirilmesini öngörmektedir.
Yeni mevzuat ile çeşitli sektörlerde zorunlu hale getirilmesi planlanan helal belgelendirmesi, fiiliyatta ilgili ithal konusu ürünlerin tümünde olmazsa olmaz bir fiili uygulama haline gelmiş ve maliyetlere dahil edilmiştir.
Endonezya mevzuatı gereğince halihazırda Helal Sertifikası alınması hayvansal tüm ürünlerin ithalinde zorunludur. Gıda ve içecek ürünlerinde Helal Sertifikası alınması zorunluluğu 2024 (Ekim ayında) yılında başlayacak olup; ilaç, medikal, biyolojik ürünler ile ev içinde kullanılan sağlık ekipmanı sektörleri için zorunlu Helal Sertifika uygulaması 2026 ve 2029 yıllarında zorunlu hale gelecektir. Diğer ürünlerin ithalinde ise zorunlu olmamasına rağmen, ülke halkının yüksek oranda Müslüman olması nedeniyle “Helal Belgelendirilmesi”, helal kavramının ilişkilendirildiği tüm ürünlerin ticareti açısından kritik öneme haizdir.
2021 yılı ikinci yarısı itibariyle Endonezya Helal Ürünler Garanti Ajansı (Badan Penyelenggara Jaminan Produk Halal – BPJPH) getirilen yeni düzenlemeler kapsamında tek yetkili otorite olarak belirlenmiş olup, düzenleyici ve denetleyici kuruluş olarak faaliyet göstermektedir. Bu kapsamda bir ülkede düzenlenen helal belgelerinin Endonezya nezdinde kabul edilebilmesi için o ülkenin bu alandaki yetkili kuruluşu ile BPJPH arasında imzalanacak mutabakat zaptı (MOU) ve karşılıklı tanıma anlaşması (MRA) neticesinde mümkün olabilmektedir.
Bu itibarla konuya ilişkin olarak T.C. Helal Akreditasyon Kurumu ile BPJPH arasında nihai görüşmeler neticesinde 18 Kasım 2022 tarihinde mezkûr MOU imzalanmıştır. Bu yolla, HAK tarafından akredite edilmiş kurum/kuruluşların BPJPH’ya başvurma yolu açılmış olup, BPJPH tarafından talep edilen hususların sağlanarak mezkur kurum tarafından kabul edilmeleri halinde düzenleyecekleri helal belgelerinin Endonezya nezdinde tanınması mümkün olabilecektir.
|