Genel Bilgiler
Gana’nın, inşaat malzemeleri, gıda ve yerli tarım ürünleri (shea yağı, manyok cipsi gibi), ev ürünleri, elektrikli eşyalar ve ilaçlar gibi birçok malı kapsayan 3.356 adet ulusal standardı bulunmaktadır. Bu standartlar, GSA’nın internet sitesinde yer almaktadır. Son dönemde yayımlanan yeni standartlar arasında kakao, kullanılmış motorlu taşıt güvenliği, enerji verimliliği ve elektrik tesisatı ile ilgili olanlar bulunmaktadır.Gana Gıda ve İlaç Kurumu (FDA), gıda, ilaç, kozmetik ve sağlık ürünlerine yönelik standartların uygulanmasından sorumludur. Bazı ithalatlar, GSA yetkililerince limanda incelenmesi gereken "yüksek riskli mallar" (HRG) olarak sınıflandırılmaktadır. GSA, bu HRG'leri gıda ürünleri, elektrikli aletler ve kullanılmış mallar gibi 20 geniş gruba ayırmaktadır. Ancak bu ifade, mevzuatta veya yönetmelikte tanımlanmamıştır. Gana’nın uygunluk değerlendirme çalışmalarının büyük bir kısmı bu geniş HRG grubuna odaklanmaktadır.Gana genellikle ISO, Codex veya IEC standartlarını kullanmakta olup, bazı durumlarda Amerikan Test ve Malzeme Derneği, Amerikan Beton Enstitüsü, Amerikan Makine Mühendisleri Derneği veya Avrupa Bölgesel Standartlarını da kabul etmektedir. Gana, Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu (ECOWAS) Standartların Uyumlaştırılması Mekanizması (ECOSHAM) çerçevesinde standartların uyumlaştırılmasına yönelik çalışmalara aktif olarak katılmaktadır. Ayrıca Afrika Bölgesel Standartlar Organizasyonu bünyesinde de aktiftir. Afrika Kıtasal Serbest Ticaret Bölgesi (AfCFTA) anlaşmasında, gelecekte Afrika ülkeleri arasında ek standartların uyumlaştırılmasına yönelik hükümler de yer almaktadır.
GSA ve FDA, büyük gümrük giriş noktalarında müfettiş bulundurmaktadır. Bu müfettişler, ilgili HRG'lerin Gana standartlarına uygun olup olmadığını denetlemektedir. İthal edilen HRG'lerin ya menşe ülkesinde akredite olmuş uluslararası tanınırlığa sahip bir laboratuvar tarafından verilen uygunluk sertifikası ile gelmesi ya da GSA/FDA tarafından incelenmesi gerekmektedir.HRG ithalatçıları, bu malları ithal etmeden önce GSA’dan onay alabilirler. Yeni bir süreç olan EasyPASS Programı kapsamında, Bureau Veritas veya Intertek tarafından yapılan doğrulama sonrası uygunluk sertifikası (EasyPASS Sertifikası) verilmektedir. Bu sertifika, Gana’da gümrük işlemlerinin kolaylaştırılması için kullanılmaktadır. Mallar Gana limanlarına ulaştığında, GSA bu sertifikanın geçerliliğini kontrol eder ve ardından malların gümrükten çekilmesine izin verir. İhracatçılar, FOB’un %0,35 ile %0,50’si arasında değişen ücretleri Bureau Veritas veya Intertek’e öderken, Gana’daki ithalatçılar GSA’ya kayıt yaptırmak ve ürün türüne bağlı olarak yıllık 20 ile 4.000 ABD Doları arasında değişen bir kayıt ücreti ödemek zorundadır.Uluslararası alanda tanınan akreditasyon kuruluşları tarafından akredite edilen laboratuvarlardan alınan uygunluk ve analiz sertifikaları genellikle kabul edilmektedir. GSA, kabul edilen yabancı laboratuvarların bir listesini tutmamaktadır. Test raporları, Uluslararası Laboratuvar Akreditasyon İşbirliği (ILAC) referans alınarak doğrulanmaktadır.
Aşağıda, belirli bir bakanlıktan veya kurumdan önceden yetki alınması ya da uygunluk değerlendirme gereksinimlerine tabi olan sanayi ürünlerine örnekler verilmiştir: gıda, kozmetik, ilaçlar (FDA); ilaçlar (FDA); elektrikli ev aletleri, ürünler, LPG tüpleri, oyuncaklar (GSA); kimyasal ve kimyasal ürünler (GSA ve Gana Çevre Koruma Ajansı); yapı malzemeleri, kullanılmış eşyalar, petrol ürünleri, motorlu araç aküleri, Afrika tekstil baskıları (GSA ve Enerji Komisyonu); havai fişekler (GSA, İçişleri Bakanlığı); araç yedek parçaları (GSA ve Ticaret ve Sanayi Bakanlığı); iletişim ekipmanları (Ulusal İletişim Kurumu ve GSA); sanayi makineleri (Ticaret ve Sanayi Bakanlığı ve Gana Yatırım Teşvik Merkezi).
Gana'ya mal ithal etmek için gereken adımlar şu şekildedir:
1.Kayıt Sertifikası Alınması: İthalatçı, Gana Ticaret Sicili Dairesi’nden bir kayıt sertifikası almalıdır.
2.İthalat Beyannamesi Formunun Sunulması: İthalatçı veya ithalatçının temsilcisi, Gana Ticaret ve Sanayi Bakanlığı’ndan (MOTI) ithalat beyannamesi formunu manuel veya elektronik olarak sunar.
3.FDA Tarafından Düzenlenen Ürünler İçin İthalat İzni Alınması:Gana Gıda ve İlaç Kurumu (FDA) tarafından düzenlenen ürünler (belirli gıda ürünleri, kozmetik ve ilaçlar) için ithalatçı/temsilci, ICUMS sistemi aracılığıyla ithalatçı olarak kaydolmak ve ithal edilecek ürünü FDA’ya kaydettirmek için başvuruda bulunur. Bu işlem, bir yıllık geçerliliğe sahip bir FDA ithalat izni ile sonuçlanır. İthalatçı ücretleri, gıda için %0,8, ilaçlar için %1,8 ve kozmetik için %0,5 oranındadır.
Muhtelif tarımsal ürünler için ithalatçı veya temsilci, Bitki Koruma ve Düzenleyici Hizmetler Müdürlüğü'ne (PPRSD) ithalatçı olarak kaydolmalı ve ithalat izni başvurusunda bulunmalıdır.
Diğer ürünler için ithalatçı, ilgili bakanlık/ajans/birimden izin veya lisans almalıdır. Bir ürün hem FDA hem de PPRSD listelerinde yer alabilir. Diğer düzenlenmiş ürünler için ithalatçı veya temsilci, Gana Standartlar Kurumu'na ithalatçı olarak kaydolmalıdır.
4.Vergi Muafiyeti Sertifikasının Alınması: İthalatçı veya temsilci, ithalatçı adına düzenlenmiş bir Gana Gelir İdaresi'nden (GRA) vergi muafiyeti sertifikası alır.
5.Gümrük Beyannamesinin Sunulması: İthalatçı veya temsilci, ICUMS sistemine destekleyici belgeleri yükleyerek elektronik ortamda gümrük beyannamesi başvurusunda bulunur.
6.Yükleme Şirketi Tarafından Bildirim: Yükleme şirketi, GRA Gümrük'e manifestoyu sunar.
7.Gümrük Beyannamesi: İthalatçı veya temsilci, ICUMS aracılığıyla gümrük beyannamesi sunar.
8.Vergi ve Harçların Ödenmesi: İthalatçı veya temsilci, yetkili bir banka aracılığıyla vergi ve harçları öder.
9.Konsinye Malın Denetlenmesi: Gerektiğinde Gana Standartlar Kurumu (GSA), FDA veya PPRSD/Veteriner Hizmetleri Müdürlüğü, Gümrük İnceleme Görevlisi ve Gümrük Kimyageri Analisti tarafından mal denetimi yapılır.
10.Malların GRA Gümrüğü Tarafından Serbest Bırakılması: Tüm harçlar ödendikten sonra, mallar GRA Gümrüğü tarafından serbest bırakılır.
11.Ücretlerin Ödenmesi ve Araç Geçiş Kartı Alınması: İthalatçı veya temsilci, Gana Limanlar ve Limanlar İdaresi'nden (GPHA) bir araç geçiş kartı ve bir sevk irsaliyesi alır. 12.Terminal Memuru Onayı: Terminal memuru, doğru ücretlerin ödendiğini kontrol eder ve onaylar
13.Gümrük Önleyici Memurların Kontrolü: Gümrük önleyici memurlar belgeleri kontrol eder ve malların serbest bırakılmasını sağlar. 14.Ulusal Güvenlik Görevlisi Kontrolü: Ulusal güvenlik yetkilisi, doğru yükün limandan çıkışını sağlamak için belgeleri kontrol eder.
Etiketleme İthal edilen malların uygunluk denetimi ile ilgili olarak, Gana Standartlar Kurumu’nun Genel Etiketleme Kuralları, 1992 (Mevzuat Aracı 1541) kapsamında belirtilen etiketleme gereklilikleri şu şekildedir:
- Ürünün adı
- Gıda maddelerinde içerik listesi
- İlaçlarda aktif maddeler ve seviyelerinin listesi
- Gıda maddelerinde üretim ve son kullanma tarihi/son kullanma tarihi/kullanım süresi
- İlaçlarda üretim ve son kullanma tarihi
- Depolama koşulları
- Kullanım talimatları veya yönergeleri
- Net içerik
- Üreticinin adı ve adresi
- Menşei ülke
- Üretim tarihi (uygun olduğu şekilde)
- Parti/Lot numarası
- İşaretler veya etiketler damgalandığında, silinmez mürekkeple ve okunabilir şekilde olmalıdır.
|