Kazakistan
|
Genel Bilgiler:
Kazakistan’da gönüllü ve zorunlu belgelendirme uygulanmaktadır.
Gönüllü - üreticilerin, satıcıların, tedarikçilerin özel insiyatifiyle gerçekleştirilmektedir. Bu tür ürün belgelendirmenin amaçları şunlardır: rekabet gücünün sağlanması, ürünlere talebin artırılması, ürünlerin tercih edilmesini sağlaması.
Zorunlu - yalnızca kanun ile belirlenen zorunlu gereksinimleri onaylamak içindir. Zorunlu belgelendirmenin amacı, ürün ve hizmetlerin çevre dostu ve güvenliğini sağlamaktır. Bu tür belgelendirmenin nesneleri, yasal olarak onaylanmış listede yer alan ve serbest satışa çıkarılması uygunluğunun onaylanmasının zorunlu olduğu ürünlerdir. Zorunlu belgelendirmeden sonra, Kazakistan hudutlarında geçerli olan bir uygunluk sertifikası veya beyannamesi verilir.
Uygunluk sertifikaları ve beyannameleri hem ulusal hem de Gümrük Birliği uygunluk belgeleri olarak ikiye ayrılır.
Gümrük Birliği Uygunluk Sertifikası (GB Sertifikası), Ulusal mevzuat çerçevesinde ürünlerin ek sertifikasyonu gerektirmeden, ürünlerin Gümrük Birliği'ne üye ülkeler (Kazakistan, Rusya, Beyaz Rusya, Ermenistan ve Kırgızistan) topraklarında ithalatı, satışı ve kullanımı için zorunlu olan Gümrük Birliği Teknik Yönetmeliklerinde belirlenen standartlara uygunluğunu belgeleyen bir belgedir. GB sertifikası, ulusal sertifikanın yeniden düzenlenmesini gerektirmez, bu ürünler için Teknik Yönetmelikte aksi belirtilmedikçe sertifikada belirtilen ürünlerin ithalatı, gümrük işlemleri ve satışı için yeterli bir belgedir.
Kazakistan Cumhuriyeti Uygunluk Sertifikası (genel GOST K), ürünlerin teknik yönetmelik alanında Kazakistan Cumhuriyeti mevzuatı ile belirlenen standartlara uygunluğunu doğrulayan bir belgedir.
Kazakistan Cumhuriyeti Uygunluk Sertifikası, sertifikada belirtilen ürünlerin ithalatı, gümrüklenmesi ve satışı için yeterli bir belgedir. Ancak bu ürün, birleştirilmiş belgelerin düzenlenmesi ile birlikte Gümrük Birliği çerçevesinde zorunlu uygunluk değerlendirmesine (onaylanmasına) tabi Birleşik Ürünler Listesine girmemeli ve ülkenin endüstriyel ve yangın güvenliği alanındaki Ulusal mevzuat kapsamında olmamalıdır.
Aynı zamanda, Kazakistan Cumhuriyeti'nin Gümrük Birliğine girmesi ve Ortak Ekonomik Alana ve ardından Avrasya Ekonomik Birliği'ne (bundan sonra Birlik olarak anılacaktır) gelişmesi ile bağlantılı olarak, devletler arası ekonomik birlik çerçevesinde teknik yönetmeliğin organize edilmesine ilişkin tüm temel işlevler ulusaldan uluslar üstü düzey - Avrasya Ekonomik Komisyonu’na (bundan böyle - Komisyon) geçmiştir.
Gümrük birliğinin gümrük bölgesine ithal edilmiş (ithal edilecek) olan ürünler (mallar) için, gümrük beyannamesi ile eşzamanlı bu tür ürünlerin (malların) zorunlu şartlara uygunluğunu onaylayan belgeler ve belgeler hakkında bilgi sunmaları gerekmektedir. Bu tür ürünler (mallar):
a) Gümrük Birliği Komisyonunun 28.01.2011 tarih ve 526 sayılı “Gümrük Birliği çerçevesinde zorunlu şartların tesis edildiği birleşik Ürünler Listesi” Kararı ile onaylanan, Gümrük Birliği çerçevesinde zorunlu şartların tesis edildiği Birleşik Ürünler Listesinde yer alan ürünler ve Gümrük Birliği Üye Devletlerinin (bundan sonra Üye Devletler olarak anılacaktır) mevzuatının zorunlu gereklilikleri belirlediği ürünlerdir;
b) Gümrük Birliği Komisyonu'nun 7 Nisan 2011 tarih ve 620 sayılı “Gümrük Birliği Komisyonu'nun 18 Haziran 2010 tarih ve 319 sayılı Kararı ile onaylanan Birleştirilmiş belgelerin düzenlenmesi ile Gümrük Birliği çerçevesinde zorunlu uygunluk değerlendirmesine (onaya) tabi Birleşik Ürünler Listesinin yeni baskısı hakkında” Kararı ile onaylanan zorunlu uygunluk değerlendirmesine (onaya) tabi ürünler listesine giren ürünlerdir;
c) Gümrük beyannamesinin ibrazına, Gümrük Birliği teknik yönetmeliklerinin şartlarına uygunluğun değerlendirilmesi (teyidi) hakkında bir belge sağlanması ile birlikte verilen ürün listelerinde yer alan ürünlerdir.
Birleştirilmiş liste ve uygulama prosedürü, 28 Ocak 2011 tarih ve 526 sayılı Gümrük Birliği Komisyonu Kararı ile onaylanmıştır. Avrasya Ekonomik Komisyonu web sayfasında yayınlanan güncel versiyona göre, liste aşağıdakileri içermektedir:
Üçüncü ülkelerden tedarik edilen ürünler için, uygunluk sertifikaları veya uygunluk beyanları, Gümrük Birliği’ne üye devletin ulusal mevzuatına veya tek tip uygunluk sertifikalarına uygun olarak düzenlenir.Listede yer almayan ürünler, Gümrük Birliği Üye Devletlerinin ulusal mevzuatı uyarınca zorunlu uygunluk değerlendirmesine (onay) tabidir. Uygunluk sertifikası ve uygunluk beyanının geçerlilik süresi beş yılı geçmemelidir.Uygunluk sertifikalarının verilmesi ve tek tip uygunluk beyanlarının verilmesi için yapılan testler, Gümrük Birliğinin Sertifikasyon Kuruluşları ve Test Laboratuvarları (Merkezleri) Birleşik Sicilinde yer alan test laboratuarları (merkezleri) tarafından gerçekleştirilir.Uygunluk sertifikalarının düzenlenmesi ve Birleşik Listede yer alan ürünler için tek tip uygunluk beyanlarının tescil edilmesi, Gümrük Birliği Sertifikasyon Kuruluşları ve Test Laboratuvarları (Merkezler) Birleşik Sicilinde yer alan sertifika kuruluşları (uygunluk değerlendirmesi (onay)) tarafından gerçekleştirilir.Yasaklar ve kısıtlamalar, Birliğin gümrük sınırından geçen mallara uygulanmaktadır, Bunlar, Antlaşma uyarınca tek taraflı olarak getirilen önlemler, teknik yönetmelik önlemleri, sıhhi, veterinerlik ve sağlık ve karantina bitki sağlığı önlemleri, ihracat kontrol önlemleri dahil, Askeri ürünlerle ilgili önlemler ve Antlaşma ve (veya) Kazakistan Cumhuriyeti mevzuatı uyarınca belirlenen radyasyon gereksinimleri dahil tarife dışı yönetmelik tedbirleridir.Yabancı uygunluk belgelerinin tanınması, akdedilen uluslararası anlaşmalara (sözleşmeler) uygun olarak gerçekleştirilir. Şu anda, Baltık cumhuriyetleri dışında eski BDT ülkelerinin uygunluk sertifikaları kabul edilmektedir.Zorunlu uygunluk teyidine tabi ürünler için verilen yabancı uygunluk sertifikalarının tanınması, Kazakistan Cumhuriyeti'nin devlet teknik düzenleme sisteminde oluşturulmuş formların uygunluk sertifikalarının yeniden düzenlenmesiyle gerçekleştirilir.Zorunlu onaya tabi olan ve satılması amaçlanan ithal ürünler için yabancı uygunluk onayı sistemlerinde verilen uygunluk sertifikalarının tanınmasına ilişkin çalışmalar, devlet veya Rusça dillerinde bilgilerle birlikte sunuluyorsa gerçekleştirilir.Bilgiler, ürünün adını, ülkesini ve üreticinin (uygulayıcı) teşebbüsünü, raf ömrünü (raf ömrü, çalıştırma), saklama koşullarını, uygulama yöntemini (bu bilgilerin mevcudiyeti teknik düzenleme alanında yasal bir düzenleme ile düzenlenmişse) içermelidir.
Yabancı bir sertifikayı veya kopyalarını tanımak için, ithalatçı (başvuru sahibi) başvuruya: - uygunluk belgesini düzenleyen uygunluk tasdik kuruluşunun veya orijinal belgeye sahip olan işletme (şirket) tarafından onaylanmış veya belirtilen şekilde noter tasdikli yabancı sertifikanın aslı veya bir kopyası;
- Kazakistan Cumhuriyetinde yürürlükte olan uluslararası bir belge olmaması durumunda yabancı uygunluk sertifikasında belirtilen bir düzenleyici belge;
- ürünlere eşlik eden belgeler: gümrük beyannamesinin kopyaları, ürünlerin menşe belgeleri, sözleşme, fatura, invoice, ürün test raporu, hijyenik sonuç, veteriner görüşü, bitki sağlığı sertifikası, kalite yönetim sistemi sertifikası eklemelidir.
Listelenen belgelerden herhangi birinin sunulmaması, uygunluk sertifikası vermeyi reddetmek için bir gerekçe değildir, ancak başvuru sahibi tarafından sunulan belgelerde onaylanmayan göstergelere göre ürünlerin gerekli testlerinin (çalışmalarının) yapılması için bir temel oluşturur.
Uygunluk tasdik etme kuruluşu, başvurunun analizine ve sunulan belgelere dayanarak, yabancı bir uygunluk belgesinin tanınması için çalışma yapma olasılığına karar verir ve ithalatçı (başvuru sahibi) ile birlikte iş için bir sözleşme düzenler.
Yabancı bir uygunluk belgesinin veya kopyasının tanınmasına ilişkin olumlu bir karar alınması durumunda, uygunluk değerlendirme kuruluşu, Kazakistan Cumhuriyeti'nin devlet teknik yönetmelik sisteminde benimsenen formda bir uygunluk belgesi düzenler.
Sertifikayı düzenleyen ülkede üretilmeyen ürünler için düzenlenen uygunluk sertifikası (kopya) tanınmaz ve ürünler, Kazakistan'da tanınan bir uygunluk sertifikası olmadan ithal edilen ürün grubu olarak uygunluk onayından geçmelidirKazakistan’a ithalat yapılırken bir takım kanun ve mevzuat uygulanmaktadır. Önemli olanlar şunlardır:
· Kazakistan Cumhuriyeti'nde gümrük mevzuatı
· Malların menşe ülkesinin belirlenmesi kanunu
· Ticaret Faaliyetlerinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun
Gümrük beyannamesi, mallara ilişkin bilgileri ve malların serbest bırakılması için gerekli diğer bilgileri içeren bir gümrük belgesidir. (Kazakistan Cumhuriyeti Gümrük Kanunu 3. maddesinin yirminci fıkrasının birinci bendi)
Gümrük beyanında aşağıdaki gümrük beyannamesi türleri kullanılır:
1) Eşya Için Beyanname;
2) Transit Beyannamesi; 3) Yolcu Gümrük Beyannamesi; 4) Taşıt Beyannamesi. Komisyon tarafından belirlenen durumlarda, ürünün gümrük kıymetinin belirlenme yöntemi, ürünün gümrük kıymetinin değeri, ürünün gümrük kıymetinin belirlenmesiyle ilgili olarak eşya ile yapılan işlemin koşulları ve şartları da dahil olmak üzere ürünün gümrük kıymetine ilişkin bilgilerin beyan edileceği bir gümrük kıymet beyannamesi doldurulur. Bitki sağlığı sertifikası
Meyveler, sebzeler; fındık ve çilek; biçilmiş kereste ve diğer ahşap ürünler; tahıl ürünleri; hayvan yemi;fideler ve kesme çiçekler;toprak, gübre, turba.
Kazakistan Tarım Bakanlığı Devlet Denetim Komitesi tarafından düzenlenir veya “e-lisanslama” portalında (www.elicense.kz) temin edilebilir. Bitki sağlığı sertifikasının geçerlilik süresi 14 gündür.
Veteriner sertifikası
Kazakistan Cumhuriyeti'ne hayvansal kökenli ürünler ithalatı için gereklidir:
Et ve yan ürünleri,yumurta,süt ve diğer süt ürünleri,balık ve kabuklular,bal ve balmumu,böcekler,sosisler ve diğer işlenmiş etler.Her bir veterinerlik kargosu türü için farklı bir sertifika formu düzenlendiğine dikkat etmek önemlidir. Her birinin geçerlilik süresi, ürünün türüne bağlı olarak üç ile beş gün arasında değişmektedir.Veteriner sertifikası “e-lisanslama” portalında (www.elicense.kz) temin edilebilir veya taşınan (nakledilen) her nesne partisi için listeden bir müfettiş, devlet veterinerlik ve sağlık müfettişi tarafından düzenlenir ve varış noktasına nakledildiği süre boyunca geçerlidir.
Uygunluk Sertifikası
Bu sertifika, ürünün tüm güvenlik gereksinimlerini karşıladığını onaylamak için alınır. Aşağıdaki ürünler için bir uygunluk sertifikası alınmalıdır:
Aküler, borular, kaldırma halatları, radyatörler, su arıtma filtreleri.
Bu belgeyi gerektiren malların tam listesi 7 Nisan 2011 tarihli ve 620 sayılı GB Komisyon Kararı'nda bulunabilir. https://adilet.zan.kz/rus/docs/H11T0000620
Bu belgenin ana görevi, malların menşe ülkesinde üretildiğini teyit etmektir.Avrasya Ekonomik Komisyonu Konseyi'nin 14 Ekim 2015 tarih ve 59 sayılı Kararına göre, Kazakistan'a ihracat yaparken, aşağıdaki mal türlerinde gümrük vergisini azaltmak mümkündür:
Şaraplar, balık,konserve et,giysiler, çantalar.
Diğer sertifikalar
Karantina- karantina altında olan ürünler için düzenlenmektedir. Kazakistan'da bu tür ürünlerin listesi Kazakistan Cumhuriyeti Tarım Bakanı'nın 13 Şubat 2015 tarihli ve 4-4/103 sayılı Emri ile onaylanmıştır. https://adilet.zan.kz/rus/docs/V1500011739
Yangın güvenliği - genellikle inşaat malzemeleri, kablolar ve yangın söndürme ekipmanları için alınır.
Radyasyon güvenliği - demir dışı metaller taşınırken alınır.
Malların İthalatı ve (veya) İhracatı için gereken Lisans, Kazakistan Cumhuriyeti Sanayi ve Altyapı Geliştirme Bakanlığı Endüstriyel Kalkınma Komitesinden alınır. Devlet hizmeti “Elektronik devlet” web portalı www.egov.kz üzerinden sağlanmaktadır.
b) Karantina İşlemleri:
Karantina altına alınan ürünlerin Kazakistan’a ithalatı ve ihracatı, bitki karantinası alanındaki uluslararası anlaşmalarında öngörülen şartların yanı sıra ithalatçı/ihracatçı ülkenin ulusal bitki karantina hizmetlerinin gerekliliklerine göre gerçekleştirilmelidir. Karantina altına alınan ürünlerin yurt dışına ihracatına yalnızca yetkili kurumun bitki sağlığı sertifikalarının varlığında izin verilir, bir devletin topraklarından diğer devletin topraklarına taşınan her bir karantina ürününün partisi karantina bitki sağlığı kontrolüne (denetimine) tabidir. Karantinaya tabi ürünlerin ithalatı sadece bitki sağlığı kontrol noktaları ve otomobil kontrol noktaları aracılığıyla, Gümrük Birliği'nin gümrük sınırına denk gelen Kazakistan Devlet sınırı üzerinden gerçekleştirilir. Karantinaya tabi ürünlerin varış noktalarında ikincil karantina bitki sağlığı kontrolü ve denetimi yapılır. Bu bağlamda, düzenlemeye tabi ürünlerin ithalat sahibi, karantinaya tabi ürünlerin varışını yetkili kurumun bölgesel bölümüne mevcut herhangi bir yolla bildirir ve karantinaya tabi ürünleri, varış gününü takip eden en geç bir iş günü içinde teslimat yerinde karantina bitki sağlığı kontrol ve denetiminin gerçekleştirilmesi için sunar. Ayrıca, faaliyetleri düzenlenmiş ürünlerin üretimi, hazırlanması, işlenmesi, depolanması, taşınması ve gerçekleştirilmesi ile bağlantılı olan gerçek ve tüzel kişiler, karantinaya tabi ürünlerin depolandığı mahsullerin, bölgelerin, depoların sistematik olarak denetlenmesini sağlamalıdır.
Bu kurallarda belirtilen listeye göre karantina nesnelerinin (karantina zararlı organizmaları) araştırma amaçlı ithalatı, düzenlenmiş nesnenin bulunduğu ilgili bölge birimi (hizmet sağlayıcı) tarafından verilen, mevcut Kuralların 10. ekine göre formda karantina nesnelerinin araştırma amaçlı ithalatına ilişkin onay mektubu temelinde gerçekleştirilir.Karantina sertifikası, dahili taşımalar için düzenlenmiş ürünlerin karantina durumunu onaylayan belgedir.Yüksek bitki sağlığı riskine sahip ürünlerin bölgeler arası nakliyesi karantina sertifikasının varlığında gerçekleştirilir.Karantina sertifikası almak için gerçek veya tüzel kişiler, e-devlet EGOV web portalı üzerinden ilgili bölge müfettişliğine, e-imza aracılığıyla aşağıdaki bilgilerle başvuruda bulunmalıdır:
1) karantina ürünlerin adı ve miktarı;
2) karantinaya tabi ürünlerin varış yerinin tam adresi; 3) karantinaya tabi ürünlerin sevkiyat süresi ve yeri; 4) taşıma araçlarının plaka numarası. Kazakistan Cumhuriyeti topraklarının karantina nesnelerinden ve yabancı türlerden korunmasına ilişkin 29.06.2015 № 15-08/590 sayılı kurallara göre - karantina sertifikası veya verilmesine ilişkin gerekçeli ret, başvurunun sunulduğu tarihten itibaren 1 (bir) iş gününde verilir.
Etiketleme
Kazakistan “Ürün etiketlemesi için gereklilikler” Teknik Yönetmeliği (https://adilet.zan.kz/rus/docs/V2100022836) Ürün üreticisi veya tedarikçisi, ürün üzerinde doğru ve gerçek bilgileri göstermelidir. Tüketici için ambalaj (konteyner), etiket, belgeler, kullanım talimatları (broşürler) ve işaretlemedeki metin Kazakça ve Rusça dillerinde uygulanmaktadır. Tüketici için bilgiler, her bir ürün biriminin paket (konteyner), etiket, belgeler, notlar (paket ekleri) üzerinde okunmaya (tanıma) uygun bir yere yerleştirilir. Tüketici için bilgiler, standardizasyon kapsamında düzenleyici belgeler tarafından öngörülen şekilde uygulanır ve açık ve okunması kolay bir biçimde sunulur.
Ürün etiketleme gereklilikleri
1-İmalatçı ve (veya) imalatçı tarafından yetkilendirilen kişi ve (veya) ithalatçı, ürünleri dolaşıma sokarken, bileşim, özellikler, amaç, imalatçı ve (veya) imalatçı tarafından yetkilendirilen kişi ve (veya) ithalatçı, depolama, nakliye, işletme, bertaraf, imalat (üretim) ve kullanım (uygulama) yöntemi, imalat (üretim) tarihi, enerji tüketimi (enerji tüketen ürünler için), enerji tüketimi (enerji tüketen ürünler için) ve diğer bilgiler hakkında tüketicilerin yanıltılmasını önleyerek, bunlar hakkında tam, gerekli, açıkça anlaşılır ve güvenilir bilgiler sağlamalıdır.
2. Ürünler satılırken tüketiciye yönelik bilgiler, Kazakistan Cumhuriyeti mevzuatına uygun olarak belirli ürün türlerinin etiketlenmesine getirilen gereklilikler dikkate alınarak, ambalaj ve (veya) etiket, belge, notlar (insert sayfaları, bilgi sayfaları) üzerinde metin, geleneksel semboller ve (veya) resimler şeklinde ürünlerle birlikte sağlanır.Ürünlerin satışı sırasında, tüketiciye yönelik bilgiler üretici ve (veya) üretici tarafından yetkilendirilen kişi ve (veya) ithalatçı tarafından sağlanacaktır.
3. Tüketiciye yönelik bilgiler ve etiketleme metni, Kazak ve Rus dillerinin yazım normları dikkate alınarak, Kazak ve Rus dillerinde uygulanacaktır.
4. Tüketiciye yönelik bilgiler, her bir üretim biriminde, ambalaj , etiket, doküman, notlar (insert sayfaları, bilgi sayfaları) üzerinde okunması (alışılması) için uygun bir yere yerleştirilir.
5. Tüketiciye yönelik bilgiler, standardizasyon belgelerinde öngörülen şekilde uygulanır ve açık ve kolay okunabilir bir biçimde sağlanır.
7. Tüketiciye yönelik bilgilerde ayrıca ürünün imal edildiği (üretildiği) standardizasyon belgesinin adı (tanımı) da belirtilebilir.
8. Ürünlerin uygunluğunun teyidi hakkında tüketiciye yönelik bilgiler, imalatçı ve (veya) imalatçı tarafından yetkilendirilen kişi ve (veya) ithalatçı tarafından aşağıdaki şekilde sağlanır:
mevcut standardizasyon belgelerine uygun olarak uygulanan uygunluk işareti (varsa); Ürüne eşlik eden Kanun uyarınca uygunluk belgesi (uygunluk belgesinin kopyası) veya uygunluk beyanı (uygunluk beyanının kopyası).
Ambalajsız veya hazır ambalajlı ürünlerin uygunluğunun teyidine ilişkin bilgiler, üretici ve(ya) üretici tarafından yetkilendirilen kişi ve(ya) ithalatçı tarafından tüketiciye sunulmalıdır.
9. Tüketiciye ürün hakkında verilen bilgilerde ürünün adı belirtilecektir.
10. Ürünün adı Latin alfabesindeki harflerle basılabilir.
11. Ürünün adı, aşağıdaki koşullar altında menşe yerinin adını içerebilir:
• ürünün menşe yerinin adı coğrafi nesnenin tarihi adı olabilir;
• bu ticari markanın sahibi olan üreticinin bulunduğu ülkelerde oluşturulan düzende tescilli veya tescilsiz olarak üretici tarafından kabul edilen (kolektif) ticari marka, tüketiciye yönelik bilgilerde belirtilir.
12. Ürünlerin adında aşağıdakilere:
• diğer benzer ürünlerin adının belirtilmesine;
• ürünlere, tüketicileri ürünlerin menşei (doğası) konusunda yanıltıcı bir isim verilmesine izin verilmez.
13. Ürünler hakkında tüketiciye yönelik bilgiler, belirli bir ürün türü için mevcut standardizasyon belgelerine uygun olarak ürünlerin ayırt edici özellikleri, durumu ve özel muamelesi (varsa) hakkında bilgileri içerir.
14. Ürünlerin imalatında (üretiminde) işlenmiş ana bileşen kullanılması durumunda, ilgili bilgiler ürün ismine dahil edilir veya isme yakın bir yerde bulunur.
15. Üründe bileşik bileşen varsa (iki veya daha fazla bileşenden oluşan), içerik payının azalan/azalan sırasına göre ürünün bileşimi belirtilir. Ürün iki ana bileşenden yapılmışsa (üretilmişse), bunları ürünün bir bileşimi (seti) olarak ayrı ayrı belirtmeden ürün adında belirtilmesine izin verilir.
16. Üreticinin ve ürünlerin kalitesine ilişkin iddiaları kabul eden kuruluşun (üretici ve (veya) ithalatçı tarafından yetkilendirilen kişi) ve lisans verenin (ürünler bir lisans altında üretiliyorsa) adı, bulunduğu ülkedeki yerleşik düzende kayıtlı ada karşılık gelmelidir.
17. Tüketiciye yönelik bilgiler, üreticinin ve ürünlerin kalitesine ilişkin iddiaları kabul eden kuruluşun (üretici ve (veya) ithalatçı tarafından yetkilendirilen kişi), lisans verenin (ürünler lisans altında üretilmişse) adını ve yerini (yasal adres), Kazakistan Cumhuriyeti mevzuatına uygun olarak devlet tesciline tabi ürünler için tescil numarasını ve tescil tarihini belirtmelidir.
18. Bir ülkede imal edilen (üretilen) bir ürün, özelliklerini değiştiren ve (veya) onu nihai bir bitmiş ürüne dönüştüren başka bir ülkede daha sonra teknolojik işleme veya montaja tabi tutulursa, tüketici için bilgi uygularken, sonraki teknolojik işlemi veya montajı gerçekleştiren ülke, bu ürünün ülke üreticisi olarak kabul edilir.
19. Üreticinin ve ürün kalitesine ilişkin talepleri kabul eden kuruluşun (üretici ve (veya) ithalatçı tarafından yetkilendirilen kişi) ve lisans verenin (ürün lisans altında üretilmişse) yasal adresi, ülke adı, şehir (bölge ve yerleşim yeri), cadde, ev ve ofis numaralarını içermelidir. Ayrıca söz konusu kişilerin iletişim bilgileri de belirtilebilir: telefon, faks, e-posta adresi, web sayfası.
Yabancı imalatçının ve imalatçı ve (veya) ithalatçı tarafından yetkilendirilen kişinin yasal adresi Latin alfabesi kullanılarak uluslararası formatta belirtilebilir.
20. Yerleşik düzende ürünlerin üretimi (imalatı) ve satışı için hak (lisans) almış olan kuruluşlar, kendilerine bu hakkı (lisansı) vermiş olan kuruluşların, şirketlerin ve firmaların ticari markalarını ambalajların üzerine koyarlar.
21. Tüketiciye yönelik bilgilerde, ürünlerin net ağırlığı, brüt ağırlığı, ana boyutları ve hacmi ambalaj üzerinde metrik ölçü sisteminde (Uluslararası Birimler Sistemi) belirtilir.
22. Paketlenmiş ürünlerin miktarını belirtmek için değer seçimi, Kazakistan Cumhuriyeti'nin normatif - yasal düzenlemeleri tarafından aksi belirtilmedikçe, aşağıdaki kurallar dikkate alınarak gerçekleştirilir:
1) eğer ürün sıvı ise, hacmi belirtilecektir;
2) ürün macun kıvamında, viskoz veya viskoplastik kıvamda ise, hacmi veya ağırlığı belirtilir;
3) ürün katı, gevşek, katı ve sıvı madde karışımı ise kütlesi belirtilmelidir.
Ürünlerin miktarını belirtmek için iki miktarın aynı anda kullanılmasına izin verilir, örneğin kütle ve parça sayısı, kütle ve hacim.
23. Özel depolama koşulları gerektiren ürünler için depolama koşulları belirtilmelidir (düşük sıcaklık, ışık rejimi ve diğerleri).
24. Ürünlerin kullanım için güvenli olmadığı düşünülen bir süre varsa, ürünlerin raf ömrü belirtilmelidir.
• Raf ömrü, standardizasyon belgelerinde öngörülen gereklilikler dikkate alınarak üretici tarafından belirlenir.
• Üretici tarafından belirlenen raf ömrü, belirlenen depolama koşullarına uygun olarak ürünlerin tüketicilerin can güvenliği ve sağlığı gerekliliklerine uygunluğunu garanti eder.
• Raf ömrü, ürünlerin imalat (üretim) tarihinden itibaren hesaplanır.
• Süreye bağlı olarak raf ömrü aşağıdaki gibi belirtilir: “Ömrü ... (saatler, günler, aylar veya yıllar)”, ”Şu tarihe kadar ... (tarih)“, ‘... (tarih)’e kadar kullanın”, “... (tarih)'e kadar kullanın (tarih)”, ”Süresi ... (saatler, günler, aylar veya yıllar)”, ‘Raf ömrü ... (saatler, günler, aylar veya yıllar)’, ”Hizmet ömrü ... (yıl - saat - döngü)”.
25. Son kullanma tarihi “Süre .... (saat.... gün.... ay veya yıl)” sözcükleriyle belirtilmişse. (saat, gün, ay veya yıl)”, ‘Raf ömrü ... (saat, gün, ay veya yıl)’ ifadeleriyle belirtilmişse, etiket veya ambalaj ürünün imalat (üretim) tarihini taşımalıdır.
Üretim (imalat), ambalaj, son kullanma tarihinin etiketlerin kenarlarındaki rakamlara karşı eğik çizgiler (işaretler) ile veya tarihe karşılık gelen rakamların söndürülmesi ile belirtilmesine izin verilir.
26. Renksiz ambalajlara dökülen şeffaf renksiz sıvı türündeki ürünlerin ambalaj tarihi, ambalajın arka tarafından görülebilecek şekilde etiketin arka yüzüne uygulanabilir.
27. Ürünlere, Kazakistan Cumhuriyeti mevzuatına aykırı olmayan, reklam bilgileri de dahil olmak üzere, ürünleri karakterize eden diğer bilgiler eşlik edebilir.
28. Tüketici için ürün hakkında gerekli bilgi metninin küçük boyutlu (bir yüzünün alanı 10 cm2'yi geçmeyen) ambalaj üzerine tam olarak yerleştirilmesi mümkün değilse, bilgilerin grup ambalajına veya her bir bireysel veya grup ambalajı birimine eklenmiş bir sayfaya yerleştirilmesine izin verilir. Ayrıca, ürünlerin setler halinde satıldığı her bir grup ambalaj birimine tüketici için bilgiler eşlik eder.
Ürünler tüketicilere önceden paketlenmiş bir şekilde satıldığında, ürünler alıcının huzurunda da dahil olmak üzere ticari tesislerde (satış yerleri) paketlendiğinde, bunlarla ilgili bilgilerin her bir ambalaj birimine ekli insert sayfasına, fiyat etiketine veya ürünün hemen yakınındaki bilgi sayfasına yerleştirilmesine izin verilir.
Satış noktasındaki ürünler, ambalajlı veya hazır ambalajlı benzer ürünler için sağlanan bilgileri içermelidir. Tüketici bilgileri etiket üzerine basılır.
Tüketici bilgileri, okunması kolay bir veya daha fazla yere yerleştirilebilir.
29. Depolama, nakliye, kullanım, bertaraf (geri dönüşüm), ürünlerin imhası için güvenlik gereklilikleri varsa, tüketici için bilgilerin geri kalanından farklı bir yazı tipi, renk veya başka yollarla ayırt edilir.
Ürünlerin yerleştirildiği ambalaj ek bir ambalajla kapatılmışsa, ya iç ambalajın etiketi dış ambalajdan kolayca okunabilmeli ya da dış ambalaj benzer bir etikete sahip olmalıdır.
30. Ürünlerle temas halinde olan tüketici bilgilerinin uygulama araçları, ürünlerin güvenliğini ve kalitesini etkilememeli, ürünlerin depolanması, taşınması ve satışı sırasında etiketlemenin dayanıklılığını sağlamalıdır.
31. Aktif çevresel etki koşullarında veya özel koşullarda (yüksek veya düşük sıcaklık, agresif ortam ve diğerleri) kullanılan ürünler hakkında tüketiciye yönelik bilgilerin korunması, güvenliğini garanti eden herhangi bir yöntemle sağlanmalıdır.
32. Etiketleme de dahil olmak üzere, tüketiciye bilgi sağlamanın boyutu ve şekli, ambalajın boyutuna ve şekline uygun olarak belirlenecektir.
Bitki Sağlığı Önlemleri:
Kazakistan Cumhuriyeti Tarım Bakanı'nın 17 Nisan 2020 tarihli ve 131 sayılı bitki sağlığı gerekliliklerinin onaylanması üzerine emri. Bitki sağlığı sertifikası istenen ürünler listesi linkte (https://adilet.zan.kz/rus/docs/V2000020432) yer alan kurallarda belirtilmiştir.İhracatçı ülkelerin ulusal karantina servislerinin bitki sağlığı sertifikaları olmadan Kazakistan Cumhuriyeti'ne düzenlenmiş ürünlerin ithalatına izin verilmez. Birlik gümrük bölgesine ithal edilen ve Birlik gümrük bölgesine taşınan düzenlenmiş ürünlerin partileri (partinin bir kısmı) paketlenmeli ve ürün adı, ülke, üretim yeri ve (veya) yeri, ihracatçı hakkında bilgi içeren etiketlere sahip olmalıdır. Belirtilen etiketleme olmadan ithal edilen veya taşınan ve (veya) paketlenmemiş düzenlenmiş ürünlerin Birlik gümrük bölgesine ithal edilmesine veya Birlik gümrük bölgesinde taşınmasına izin verilmez.
Bitki sağlığı kontrol noktalarında ithal, ihraç ve transit düzenlenmiş ürünler üzerinde birincil karantina bitki sağlığı kontrolü ve denetimi yapılır.
Düzenlenmiş ürünlerin karantina muayenesinden geçtikten ve bitkilerin karantinasına ilişkin gerekli önlemleri aldıktan sonra, bitkilerin karantinasına ilişkin devlet müfettişi, beraberindeki mal-taşıma belgelerine karantina bitki sağlığı kontrol ve denetiminden geçtiğine dair ilgili damgayı vurur.
Düzenlenmiş ürünlerin varış noktalarında ikincil karantina bitki sağlığı kontrolü ve denetimi gerçekleştirilir.
Helal Belgelendirme:
Kazakistan’da ürünlerin helal belgelendirme sertifikalandırması isteğe bağlı bulunmakta olup, herhangi bir zorunluluk söz konusu değildir.Kazakistan’da özellikle 2000’li yılların ortalarından itibaren helal gıda alanına yoğun bir ilgi başlamış olup, bu çerçevede temel olarak et kesim, salam, sosis, sucuk gibi et ürünlerinin üretimi, tavuk etinden işlenmiş ürünlerin üretimi, süt ve süt ürünlerinin üretimi, sakız ve çikolata üretimi alanlarında helal sertifikalandırması önem kazanmıştır.Yapılan çalışmalara göre, Kazakistan’da “Helal Belgelendirme” konusunda her geçen yıl büyük bir farkındalık yaratıldığı, gıda pazarında “helal gıda” payının giderek yükseldiği ve günümüzde %45-50 seviyelerine ulaştığı tespit edilmektedir.Helal belgelendirme konusunda muhatap kuruluş 2014 yılında kurulan Kazakistan Cumhuriyeti Diyanet İşleri Başkanlığına bağlı olarak faaliyet gösteren “Halal Damu” (www.halaldamu.kz) merkezidir.
Adı geçen kuruluştan alınan belgeler Kazakistan genelinde kabul edilmektedir. Şu an itibariyle 400’den fazla şirkete Helal Sertifikası verilmiştir. Bunun içinde Halal Damu’dan Helal Sertifikası alan Özbekistan, Türkmenistan, Rusya Federasyonu ve Kırgızistan şirketleri de bulunmaktadır.1 Ocak 2015 tarihinden itibaren resmen yürürlüğe giren ve Kazakistan ile birlikte toplam 5 üyesi bulunan Avrasya Ekonomik Birliği kapsamında, Rusya’da temin edilen belgeler Kazakistan’da geçerli bulunmaktadır.Avrasya Ekonomik Birliği dışında, Kazakistan’ın helal belgelendirme konusunda örnek aldığı ülkelerin başında Malezya gelmektedir. Kazakistan’ın sertifikalandırma alanında yetkili kuruluşları ile Malezya İslami Kalkınma Departmanı (JAKIM), SIRIM Berhad, Halal Industry Development Corporation (HDC) gibi Malezya merkezli kuruluşlar arasında yoğun işbirliği mekanizması bulunmaktadır.Diğer taraftan, Kazakistan SMIIC üyesi olup, bu kapsamdaki helal gıda standartları ülkede kabul görmektedir.Gerek ülkemiz ile Avrupa Birliği arasındaki Gümrük Birliği gerek Kazakistan’ın Avrasya Ekonomik Birliği ile ilişkilerinden kaynaklı yükümlülükler sebebiyle, helal belgeleri pratikte çok kabul görmemektedir.Kazakistan’da helal belgelendirmede SMIIC standartları aranmaktadır. Bu noktada, ilgili Kazak kuruluşu “Teknik Düzenleme ve Metroloji Komitesi”dir. (MEMST).Kazakistan’da helal sertifikası alınması için Teknik Düzenleme ve Metroloji Komitesi bünyesindeki 57 No.lu Teknik Komiteye kayıtlı sertifika düzenleyen kurumlara başvurulması gerekir.
Kazakistan'da dört kuruluş helal sertifikası verme hakkına sahiptir:
Kazakistan Müslümanları Ruhani İdaresi'ne (DUMK) bağlı “Halal Damu”;
Devlet kuruluşu KazStandard; Kazakistan Helal Endüstrisi Birliği (AHIC) https://halal-kz.kz/ru; Halal Quality Center LLP. |
