Lisanslama ve belgelendirme konularında Kosova’nın ilgili kurum ve kuruluşlarınca diğer ülkeler ile gerçekleştirilen karşılıklı tanıma veya uyumlaştırma anlaşmaları uyarınca diğer ülkelere ait belgeler de kabul görmektedir.“Uygunluk Değerlendirmesi ve Ürünler için Teknik Düzenlemeler (Law No. 06/L-041)” başlıklı Kanunun 28 inci maddesinin birinci fıkrasında yurtdışındaki uygunluk değerlendirme birimleri tarafından düzenlenen uygunluk belgelerinin Kosova’nın taraf olduğu uluslararası anlaşmalara uygun olarak düzenlenmesi durumunda bu belgelerin Kosova’da da geçerli kabul edileceği belirtilmiştir.Kosova hâlihazırda Türk Akreditasyon Kurumunun da taraf olduğu;

-European co-operation for Accrediation (EA),

-International Laboratory Accreditation Cooperation (ILAC)

-International Accrediation Forumu’na üye ülkelerde düzenlenen test sertifikalarını kabul etmektedir.

 “Uygunluk Değerlendirmesi ve Ürünlere Yönelik Teknik Düzenlemeler Kanununa ilaveten (Law No. 06/L-041)” Kosova’da hususiyet arz eden bazı ürünlerin test, muayene ve belgelendirme işlemlerine ilişkin özel düzenlemeler yer almaktadır.

Düzenlemelerin içeriğine şu internet adresinden erişilebilir: law no. 06/l-041 on technıcal requırements for products and conformıty assessment (rks-gov.net)Kosova liberal bir dış ticaret mevzuatına sahiptir. Mütekabiliyet yaptırımları dışında ithalatı kısıtlayıcı uygulamalara rastlanılmadığı gibi, ülkede anti-damping soruşturması gibi ticaret politikası önlemlerine de nadiren başvurulmaktadır.

Ticarete konu eşyanın Kosova’ya ithalinin kısıtlamaya tabi olması durumunda bu kısıtlamalar https://dogana.rks-gov.net/tarik/ internet adresinde yer alan Gümrük Tarife Cetvelinin dördüncü sütununda üç karakterli ifadelerle gösterilmekte olup, bu ifadelerden;

     -“VET”, ürünün ithali için  “Veterinerlik Sertifikası” alınması gerektiğini,

     -“FIT” ürünün ithali için “Bitki Sağlığı Sertifikası” alınması gerektiğini,

     -“L04” ürünün ithali için Kosova İlaç Kurumu’ndan lisans alınması gerektiğini,

     -“L05” tütün ürünlerinin ithalinin ancak Kosova Gümrük İdaresi tarafından yetkilendirilmiş ithalatçılar tarafından yapılabileceğini,

     -“L06” petrol ürünlerinin Kosova’ya ithali ve Kosova üzerinden transit nakli için lisans gerektiğini,

    -“L07” https://gzk.rks-gov.net/ActDetail.aspx?ActID=2572 internet adresinde yer alan Kanun eki Tablo II ve Tablo III’deki narkotik ürünlerin ithalatı için Kosovo İlaç Ajansı’ndan lisans alınması gerektiğini,

     -“L08”  Araç Homologasyon Sertifikasının gerekli olduğunu,

     -“L09” Naylon Torbaların İthali için iznin gerekli olduğunu,

     - “PRO” ithalatın yasak olduğunu ifade etmektedir.

 

Kosova’da ürün güvenliği, ithalat denetimi ve piyasa gözetim ve denetimi aracılığı ile yapılmakta olup ayrıca doğrudan halk sağlığını etkileyebilecek gıda ürünlerinde sevk öncesi inceleme sistemi de uygulanmaktadır. Sevk öncesi inceleme sistemi sadece daha önce Avrupa Birliği üye ülkelerine ihracatı hiç yapılmamış ürünler için uygulanmaktadır.Ürün güvenliği denetimleri konusunda sistemlere göre sorumlu olan kurum ve kuruluşlar aşağıdadır:

- Sevk Öncesi İnceleme – Kosova Gıda ve Veterinerlik Ajansı

- İthalat Denetimi – Kosova Gümrük Genel Müdürlüğü

- Piyasa Gözetimi ve Denetimi – Kosova Piyasa Müfettişliği Ajansı

 

Kosova Ticaret, Sanayi ve Girişimcilik Bakanlığı bünyesinde faaliyet gösteren Piyasa Müfettişliği Ajansı bulunmaktadır. Söz konusu ajans yetkilileri tüketiciler nezdinde ürün ve hizmet güvenliğini sağlamaya yönelik var olan yasal mevzuatın uygulamalarını denetlemek ve uygulamakla mükelleftir. Yapılan denetimler sonucunda güvensiz çıkan ürünlere ilişkin müfettişler yasal işlem başlatabilmekte, ürünü piyasadan toplatabilir veya para cezası verilebilmektedir.

Kosova’da karantina işlemi sadece canlı hayvan ithalinde Kosova Gümrük Müdürlüğü ve Kosova Gıda ve Veterinerlik Ajansı yetkililerince şüphe duyulması durumunda uygulanmaktadır.

 
Etiketleme

Kosova’ya ihraç edilecek ürünlerin üzerinde ürünün ismi, ithalatçının adı, ürünün menşei, ürünün ağırlığı, içeriği, ne şekilde muhafaza edileceği gibi bilgilere yer verilmesi gerekir. Ürünün üzerindeki etiketin Kosova’nın resmi dilinde olma zorunluluğu bulunmaktadır. Ürün paketinde bu bilgilerin yer alması zorunlu olmayıp, ürünün üzerinde etiket yapıştırmak suretiyle de bu bilgilere yer verilebilir.

Kosova’da gıda ürünlerinin etiketlenmesi ve sunumuna yönelik “Regulation (MTI) - No. 09/2013 On Labelling, Presentation And Advertising And Food Products” başlıklı bir yönetmelik bulunmakta olup, bu yönetmeliğe https://mint.rks-gov.net/desk/inc/media/95233830-C051-4D00-95A1-FA381642A34A.pdf  internet adresinden ulaşılabilir.Ayrıca tüketicinin korunması mevzuatı; teknik ürünlerde ürünün nasıl kullanılacağı, yetkili bakım yerleri, garanti süresi gibi bilgilerin de ürüne eşlik etmesini zorunlu kılmaktadır.

 
Bitki Sağlığı Önlemleri

Bitki sağlığı önlemleri konusunda yetkin kurum Kosova Cumhuriyeti Başbakanlığına bağlı Kosova Gıda ve Veterinerlik Ajansı’dır. Söz konusu ajans, Kosova’ya ithal edilecek tüm bitkisel ve hayvansal ürünlerin ithalini düzenlemekte ve gerekli izinleri vermektedir.Kosova Gıda ve Veterinerlik Ajansı, -“FIT - Bitki Sağlığı Sertifikası” ile “VET - Veterinerlik Sertifikası”nı veren yetkin bir kurum olarak ayrıca ithal edilecek ürünlere ilişkin gerekli izin belgelerini onaylama sürecinde gerek duyulması halinde üreticileri doğrudan ziyaret ederek gerekli onayları verme hakkında da sahiptir.

 
Helal Belgelendirme

Kosova’da helal belgelendirmesi zorunlu değildir. İsteğe bağlı yapılmaktadır. Kosova mevcut siyasi durumu nedeniyle İslam İşbirliği Teşkilatı’na üye değildir. İslam Ülkeleri Standartlar ve Metroloji Enstitüsü (SMIIC)’ne de üye olmamakla birlikte Kosova İslam Birliği yetkililerinden alınan bilgilere göre üye olmaya açık oldukları anlaşılmaktadır.Müslüman nüfusun tamamının helal ürün tükettiği tahmin edilmektedir. Gıda ürünleri açısından özellikle domuz katkı maddeleri içeren ürünlerin yerel halk tarafından tüketilmemesi yönünde hassasiyet bulunmaktadır. Kosova helal pazar büyüklüğü hakkında herhangi bir istatistiki bilginin bugüne kadar tutulmadığı anlaşılmaktadır.Özellikle bazı bölgelerde helal sertifikalı ürünlerin pazarda öncelikli ürünler arasında olduğu değerlendirilmektedir. Diğer taraftan, helal sertifikası bilinci son yıllarda daha fazla oluşmaya başlamış ve artış göstermiştir. En büyük paya sahip ülkeler komşu ülkeler ve özellikle Bosna-Hersek olup, Arap/Müslüman ülkeleri de yer almaktadır.Helal belgelendirmesine dair standartlar Kosova İslam Birliği’ne bağlı Kosova Helal Enstitüsü tarafından düzenlenmektedir. Helal Standartlarını oluşturan unsurlar aşağıdaki gibidir:

• Doğrulama ve sertifikalandırma süreçlerinin Helal standartlarına göre yapılması;
• Standartların denetlenmesinin düzenlenmesi;
• Büyükbaş, küçükbaş ve kümes hayvanlarının kesiminin düzenlenmesi;
• Katkı maddeleri koşulları.

Helal Koşullarının Tamamlanması:

• Tüketimin Şeriat kurallarına göre uygulanması;
• Koşulların Helal standartlarında göre doğrulanması;
• Büyükbaş, küçükbaş ve kümes hayvanlarının Helal standartlarına göre kesimi;
• Katkı maddelerinin incelenmesi;
• Sertifikalandırılmış ürüne ‘’Helal’’ logosunun yerleştirilmesi.

Kosova Helal Enstitüsü’nün bölgedeki birkaç ülke ile helal sertifikaların karşılıklı kabulü konusunda yaptığı anlaşmalar mevcuttur. Kosova’da helal sertifikası zorunluluğu bulunmadığından bu bağlamda SMIIC üye ülkeleri tarafından sertifikalandırılan ürünler Kosova’da kabul edilmektedir.