Ithalatı Bazı kurumlar için sınırlı olan ürünlerin listesi

1.Ürün: Serumlar ve aşılar - kan ürünleri -narkotik ilaçlar ve psikiyatrik ilaçlar - uluslararası özel tablolar kontrol - tüberküloz ilaçları ve Bağışıklık Yetersizliği Sendromu (AIDS) - özel

şirketi)

2.Ürün: Serumlar ve veteriner aşılar Kurum: Merkezi Veteriner Eczanesi

3.Ürün: Benzin - Petrol - gaz - Libya tabanlı özelliklerinde gaz ve propan ve pişirme Albiotnat bileşeni için sıvılaştırılmış petrol  gazı - gaz silindir hacmi (15) kg ve daha  büyük, yedek parça, vana ve aksesuarları Kurum: NOC ve NOC’a bağlı firmalar

Temel gıda ve mallara ilişkin dağıtım kanallarına, az sayıda ki ithalatçı dağıtım şirketi egemendir. Bu merkezler, perakendecilerle çalışan toptancıları kullanmaktadır. Sübvansiyonlu temel gıda maddelerinin halka dağıtımından sorumlu kuruluş olan Fiyat-İstikrar Fonu (Libya Ekonomi ve Ticaret Bakanlığına bağlı bir kamu kuruluşudur), önceden doğrudan yabancı tedarikçilerle çalışırken, baskılar nedeniyle yerel firmalar üzerinden alım yapmaktadır. Fon’un alım ihalesini kazanan yerel firmalar ise yabancı firmalardan tedarik yoluna gitmektedir. Küçük çapta mal alan ithalatçılar ise genellikle, aracılar yerine, doğrudan tedarikçinin adresine gidip yüz yüze görüşerek alım yapmayı tercih etmektedir. Ülkede henüz büyük ölçekli AVM’ler faaliyete geçirilememiştir. Ülkede, etkin bir dağıtım kanalı olabilecek kurumsallaşmış E-Pazar platformları henüz faaliyet göstermemektedir.

Üst segmentte markalı ürün tercihinde önemli bir artış var. Marka bilinirliliği ve marka bağlılığı az olmakla beraber artış eğilimindedir. Cadde mağazacılığı ön plandadır. AVM mağazacılığına geçilmesi halinde olumlu tepkilerin alınacağı değerlendirilmektedir. Kentler’de hem geleneksel hem de modern kıyafetler giyilmektedir. Kadınlar, dışarıda yaygın olarak İslami geleneklere göre giyinirken, evlerinde rahat kıyafetler kullanmaktadır. Modern kadın kıyafetleri, mağazalarda sıklıkla bulunmaktadır. Yapılan perakende pazar araştırmalarında, Tüketicinin gıdada ve hazır giyimde, Türkiye’ye kıyasla daha fazla bedel ödediği anlaşılmaktadır.

Libya’da reklam sektörü daha emekleme aşamasındadır. 2004 yılına kadar kamuya açık yerlerde Arapça dili dışında yazılan ürün logolarının tercüme edilmesi yasaktı. Başta facebook ve instagram olmak üzere tüketici tarafından yaygın olarak kullanılan sosyal medya platformlarının ürün tanıtımında etkili olduğu ifade edilmektedir. Pandemi ile birlikte tedarik zincirinde yaşanılan gecikme ve yükselen maliyetler nedeniyle, özellikle nihai tüketime yönelik ürün ithalatının, Çin’den Türkiye’ye kaydığı söylenebilir. Libya’ya ilk kez girecek firma temsilcilerine önerilen en geçerli yol bu ülkeyi ziyaret etmeleri, fuarlarda ve seminerlerde, resmi toplantılarda ilişki kurmaya çalışmalarıdır. Deneyimli yerli tüccar bulmak çok önemlidir. Ürün tanıtım yazısı/mesajı gönderilerek hemen dönüş beklenilmesi, Libya için etkili olmayan bir iletişim yöntemidir. Libya için fuara katılım etkili bir pazarlama iletişim aracıdır. Fuarlar, distribitörlük ve bayilik için hala önemli bir araçtır. Ayrıca, bu pazarda sürekli kalmayı düşünen firmaların kişisel satış ve Arapça/İngilizce katalog, web sitesi gibi yöntemleri kullanmasında fayda vardır. Libya’da Türk firmaları için en önemli rakipler Libya ile tarihi ilişkileri güçlü olan İtalya ve düşük maliyetli üretimle öne çıkan Çin firmalarıdır. Komşu ülke Tunus, pazarda giderek yer edinmeye çalışmaktadır. Libya pazarı, fiyata karşı çok duyarlıdır. İtalya’nın Libya ile ikili ilişkileri çok gelişmiştir. İkili ortak yatırımları vardır. Ayrıca Türk ürünleri ile İtalyan ürünleri rekabet ettiğinde kalite ve İtalya’nın AR-GE teşviklerinin çeşitliliği bu ülke üreticilerine avantaj sağlamaktadır. Libyalıların Türk firmalarına ve mallarına ilişkin imajı genel olarak olumludur. Marka tescili konusunda Türk firmalarının talebi artmıştır. Ülkenin marka tescil süreci kolay işlememektedir. Taklit malların piyasada rahatça satılması nedeniyle ucuz ve taklit malların yarattığı haksız rekabet ile karşılaşılabilir. Ancak, Libya pazarında fiyata duyarlılığın yanı sıra kaliteli mallara olan ilgi de belirleyici olmaktadır. Libya ile ticarette yabancı dil problemi nedeniyle iletişimde sıkıntı yaşanması, deniz taşımacılığında problem olması ve bankacılık işlemleri; en önde gelen sorunlar olarak gözlenmiştir. Ayrıca alım heyetleri, temsilcilik ve ofis-mağaza açma, franchising verme (bu faaliyetleri sadece yerel gerçek/tüzel kişiler yapabilmektedir), yerli ortak edinme, heyetler haricinde ülkenin hem doğusuna ve hem batısına (en önemli 5 şehrine) rehber eşliğinde yapılacak kişisel ziyaretler ile Libyalı tüccarların rahatlıkla Türkiye'yi ziyaret edip mal alımlarını doğrudan yapmaları önem arz etmektedir.

Libya’da bankacılık mevzuatına ilişkin bilgiye, Libya Merkez Bankasının https://cbl.gov.ly/en/laws/  resmi web sitesinden ulaşılabilir. Bankacılık sistemi halihazırda siyasi otoriteye bağımlı bir Merkez Bankası ve onun kontrol ettiği kısıtlı, kontrollü

kambiyo sistemine dayalı, kamu bankalarından oluşmaktadır. Libya’da 6’sı devlete (the Jumhuriyya Bank, the Sahara Bank, the Ummah Bank, the Wahda Bank, the National Commercial Bank ve the Bank of Commerce and Development) ait olmak üzere 19 banka bulunmaktadır. Kamu bankaları Libya Merkez Bankası'na aittir; bankacılık sistemine hakimdirler ve mevduatın yaklaşık % 90'ını kontrol ederler. Ülkedeki en büyük iki banka, bankacılık sektöründeki tüm varlıkların en az %72'sini kontrol eden Jamahiriya Bankası ve National Commercial Bank'dır. Ayrıca, 3 uzmanlaşmış banka (the Agricultural Bank, the Development Bank, ve the Saving and Estate Investment Bank) ile 2003 yılında özel ve kamu sektörü tarafından gerçekleştirilecek turizm projelerini desteklemeyi amaçlayan bir Turizm Kalkınma Bankası kurulmuştur. 2007 yılında Libya Merkez Bankası, yabancı müteşebbisleri ülkede ki bankalara ortak olmaya davet etmiştir. Hali hazırda ülkede 14 yabancı bankanın temsilciliği bulunmaktadır. Libya bankaları yalnızca sınırlı finansal ürünler sunabilmekte, krediler genellikle iş planları yerine kişisel bağlantılar temelinde yapılmakta ve kamu bankası yöneticileri portföylerini genişletmek için açık teşviklerden yoksun bulunmaktadır.. Libya ticari bankalarının döviz hesabı açmasına ve döviz cinsinden nakit ödeme ve transfer yapmasına izin verilmektedir. Libya'da faaliyet gösteren ticari bankalar döviz cinsinden kredi verebilir ve birbirleriyle döviz işlemleri yapabilir, ancak Libya Merkez Bankası’ndan lisans almaları gerekmektedir. . Bankaların çoğunun merkezi Batı'da bulunmakta ve Libya Merkez Bankası Başkent Trablus’a rapor vermektedir. Merkezi Doğu'da bulunan bankalar ise bankacılık faaliyetlerinin yaklaşık üçte birini oluşturmakta ve Bayda'daki Merkez Bankasına rapor vermektedir. Diğer taraftan Yatırım Kurumu (Egemen Varlık Fonu), Libya Ekonomik ve Sosyal Kalkınma Fonu ve Libya İç Yatırım ve Kalkınma Fonu, Devletin Sahip Olduğu başlıca Fonlardır. Türkiye’de faaliyet gösteren ArapTürk Bankası (A&T BANK) dışında, Türkiye’de kurulu bir bankanın teminat mektubu, Libya bankaları tarafından doğrudan kabul edilmemektedir. Aktiflerinin değeri 18 milyar doları aşan ve Libya Merkez Bankası'nın %100 sahip olduğu The Libyan Foreign Bank, A&T BANK'ın en büyük ortağıdır. İş Bankası ve Ziraat Bankası ise A&T BANK'ın diğer ortakları arasında yer almaktadır. Libya’da yerleşik bankalar, ihracatçılarımızın bankacılık işlemlerini ArapTürk Bankası üzerinden yapmasını tercih etmektedir.

Libya’ya seyahat edecek umuma mahsus pasaport hamili vatandaşlarımız Ülkeye girişlerinde vizeye tabidir. Bununla birlikte, Libya makamlarınca; 18 yaşından küçük ve 45 yaşından büyük umuma mahsus pasaport hamili vatandaşlarımızın Libya’ya giriş vizesinden muaf tutulmasına ve Ülkemiz İş İnsanlarına 1(bir) yıllık müteaddit giriş vizesi ita edilmesine karar verilmiştir. Çalışma ve Oturma İzinleri Libya’da yabancıların oturma ve çalışma izni alabilmeleri için öncelikle ülkeye çalışma vizesi alarak girmiş olmaları gerekmektedir. Çalışma vizesi, Libya Pasaport ve Vatandaşlık İdaresi’nce (Cevazat) konsolosluklarına gönderilen yazıya dayanılarak yabancının vatandaşı olduğu ülkedeki Libya Konsolosluk şubelerince düzenlenir. Yabancı çalıştıracak kişi veya kuruluşlar, ilk olarak Libya’da bulundukları bölgenin Çalışma Ofisine (Tekwin) başvurarak çalışacak kişi için izin isterler. Alınacak izin ile birlikte işçiye ilişkin bilgiler Pasaport ve Vatandaşlık İdaresi’ne (Cevazat) ibraz edilir. Anılan İdare de; çalışma izni verilmesi için yapılmış olan başvuruyu, işçinin vatandaşı olduğu ülkedeki Libya Konsolosluğu’na iletir

- Fiilen, yürütme yasama askeri ve merkez bankasının doğu-batı şeklinde bölünmesine bağlı istikrarsızlık

- Karar alma sürecindeki gecikmeler

- Vizeler

- Finansman sıkıntısı, Kayıpları

- Uluslararası standartlarda olmayan mevzuat altyapısı

- Merkez Bankasının blokajı

- Zengin ülke kaynakları

- 2011 yılından itibaren yatırımların yapılamaması

- Özel sektörün dinamizminin artması ve giderek güçlenmesi

- Özel sektörün üretim/hizmet alanında yatırım yapma isteği

- 1.800 km kıyı şeridi

- Petrol-Gaz alanındaki büyük yatırımlara olan ihtiyaç

- Lojistik

- Bankacılık ve finans kurumları arasında işbirliği

- Kamu kurum ve kuruluşlarının yetersiz yazılım-bilişim altyapısı

- Hidrokarbon alanında işbirliği

- Hizmet sektörüne ve kalifiye insan kaynağına duyulan ihtiyaç