İsveç mevzuatı, AB teknik mevzuatı ile uyumludur.Ürün güvenliği ve özellikle tarım ve gıda ürünlerinde zaman zaman firma ve ürün bazında gerek gümrük kontrolleri gerekse piyasa gözetimi ve denetimi sırasında spesifik sorunlar yaşanabilmektedir. Bu çerçevede gıda ihracatçılarının, İsveç Gıda Kurumunun (https://www.livsmedelsverket.se/en/business-legislation-and-control/legislation-food-business/importing-food-products) internet sayfasını incelemesinde fayda bulunmaktadır. Bazı gıda ürünleri için yapılan kontroller/laboratuvar analizleri sonrasında ilgili AB mevzuatında belirtilen teknik eşikleri karşılayamayan ürünlerin İsveç pazarına girişine izin verilmemektedir.
İsveç’e ithal edilen ürünlerin ürün güvenliği denetimleri gerek ithalat aşamasında gümrüklerde gerekse daha yoğun şekilde iç piyasada yapılmaktadır. Malların serbest dolaşımı AB’nin temel özgürlüklerinden birisi olup, iç pazarda sınır kontrolü bulunmamaktadır. AB ve Avrupa Ekonomik Alanı (AEA) ülkeleri dışındaki üçüncü ülkelerden yapılan ithalatın AB mevzuatına uygunluğu ise denetlenebilmektedir. Gümrük İdarelerinin görevi ticaret akışını yönetmek, adil rekabeti sağlamak, güvenli ve emniyetli topluma katkı sağlamaktır. İsveç Gümrükleri bu kapsamda ürünlerin ithalat ve ihracat kısıtlamalarına uygunluğunu sağlamaktan da sorumludur. Bu çerçevede, ithalat ve ihracat aşamasında ürün ve belge kontrolü gerçekleştirilebilmektedir.
Karantina İşlemleri Prensip olarak gıda ürünleri birkaç istisna dışında diğer AB ülkelerinden serbestçe ithal edilebilmektedir. Genel olarak AB dışı ülkelerden İsveç’e et ve süt ürünleri ithalatına izin verilmemektedir. Andorra, Lihtenştayn, Norveç, San Marino ve İsviçre gibi ülkelerden ithalatta istisnalar mevcuttur. Bitki sağlığı kuralları bitki zararlılarının yayılmasını önlemeye yönelik olarak uygulanmaktadır. Bu çerçevede, AB dışı ülkelerden bazı bitki ve bitki ürünlerinin ithalatı mümkün değildir. Örneğin pek çok kozalaklı ağaç, narenciye fideleri, bitkiler ve patates tohumları ile meyve - sebze ve tohum ithalatında yasak uygulanmaktadır. İsviçre, Lihtenştayn ve Kuzey İrlanda dışında AB dışı ülkelerden gelen tüm bitkilerin ve pek çok bitki ürününün ise bitki sağlığı sertifikası ile İsveç’e girmesi gerekmektedir. Bu sertifika orijin ülkesindeki bitki koruma kuruluşu tarafından düzenlenmektedir. Pek çok tohum da dahil olmak üzere dikim amaçlı bitkilerin İsveç sınır kontrol noktasında veya AB’ye ilk girdiği ülkede sınır kontrolüne tabi tutulması gerekmekte olup, bu kontroller İsveç’te İsveç Tarım Kurulu tarafından gerçekleştirilmektedir.
Etiketleme Tüketicinin korunması göz önünde tutularak, AB içerisinde sadece AB etiketleme mevzuatına uyan ürünlerin pazarlanmasına izin verilmektedir. AB etiketleme mevzuatı, gıda, ev gereçleri, ayakkabı, tekstil vb. sektörler için zorunlu etiketleme standartları koymaktadır. Paketleme ve ambalajlama da tüketici sağlığı ve çevrenin korunması amacıyla, AB tarafından belirlenen kurallara uygun yapılmak zorundadır.
AB kuralları gereğince bazı sanayi ürünlerinin AB pazarına girebilmesi için AB teknik mevzuatına uyumlu olması gerekmektedir. CE işareti bu kapsamdaki uygulamalardan biridir. Birçok sanayi ürününde CE İşareti bulunması zorunludur. Ürünlerin, CE işaretli olarak piyasaya sunulmasından üretici sorumludur. Ancak, eğer üretici ya da üreticinin yetkili temsilcisi Avrupa Birliği içinde değilse, bu sorumluluğu ithalatçı yerine getirmek zorundadır. Pek çok üründe üreticinin ürünün gerekli tüm şartları sağladığını garanti etmesi yeterli iken, yüksek riskli olarak kabul edilen bazı ürünlerde ise onaylanmış kuruluş olarak adlandırılan üçüncü taraf uygunluk değerlendirme kuruluşlarının dahli gerekmektedir.
Enerji etiketlemesi beyaz eşya ve televizyon gibi düzenlenen ürün grupları için zorunlu olup, AB ülkelerinde yaygındır. Enerji etiketi enerji kullanımını görünür kılmakta ve yeni ürün alırken enerji dostu seçim yapmak isteyen tüketiciler için kolaylık sağlamaktadır. Enerji etiketleme puanı G’den A’ya ve renkleri de kırmızıdan yeşile değişmekte olup, yeşil en enerji verimli tercihi göstermektedir. Yüksek sınıf ürünleri A+, A++ ve A+++ olarak da etiketlemek mümkündür.
AB yaprağı AB içinde üretilen ve AB’nin organik gıda kurallarını karşılayan ambalajlı organik gıda ürünleri için zorunludur. Bazı uluslararası anlaşmalara uygun olarak AB gemilerinde kullanılacak denizcilik teçhizatının dümen dolabı işareti taşıması gerekmektedir. Yine potansiyel patlayıcı atmosferde kullanılacak teçhizat ve koruyucu sistemler için Ex işareti, taşınabilir basınçlı ekipmanlar için Pi işareti, aerosol kapları için 3 işareti zorunlu olarak uygulanmaktadır.
İsveç’te zorunlu etiketlere ek olarak Bio (organik), Eco-label ve Fair-trade (adil ticaret) gibi sertifikalara sahip ürünler gerek ithalatçı ve dağıtıcılar, gerekse tüketiciler tarafından tercih edilmektedir. Bu çerçevede, gönüllü etiketleme uygulamaları olarak; tekstil ürünleri için European Ecolabel işareti, Nordik çevre markası Svanen, ofis ekipmanları için TCO etiketi, ağaç ve orman ürünleri için FSC (Orman Yönetim Konseyi) etiketi, organik gıda ve hammaddeler için Krav etiketi, İsveç Doğa Koruma Derneği’nin Bra Miljöval işareti, Intertek tarafından elektrikli ve elektronik ürünler için düzenlenen S işareti, SP tarafından düzenlenen P işareti, Yağmur Ormanları İttifakı Sertifikası, GOTS global organik tekstil standardı etiketi, FairTrade, organik Demeter işareti, MSC Deniz Yönetim Konseyi sertifikası, Astım ve Alerji Kurumu’nun The Swallow etiketi, İsveç gıda ve çiçekleri için The Swedish Seal kalite markası ön plana çıkmaktadır.
Bitki Sağlığı Önlemleri
Tarım ürünleri genellikle sağlık sertifikası gerektirmekte ve AB’ye girmesine izin verilmesi öncesinde denetlenmektedir. Tarımsal ürünlere yönelik düzenlemeler insan, hayvan ve bitkilerin hastalık, zararlılar ve bulaşıcılara karşı korunması amacıyla uygulanmaktadır. AB ülkelerine gerçekleştirilen gıda ithalatında izlenebilirlik, hijyen, gıda ürünlerindeki belirli bulaşıcılar ve zararlıların azami düzeyi ile ilgili kurallara uyulması gerekmektedir. Bu alan AB mevzuatı tarafından düzenlenmekte olup, İsveç de dahil olmak üzere tüm üye ülkeler için zorunludur.
İthal edilmek istenen gıda ürünlerinin azami düzeyin üstünde kalıntı içermediğini göstermek için laboratuvar analizi gerekebilmektedir. AB pazarına girebilmek için tüm taze meyve ve sebzelere bitki sağlık sertifikasının eşlik etmesi gereklidir. Bununla birlikte, ananas, hindistan cevizi, duryan, muz ve hurma gibi ürünler bu uygulamadan muaftır.
AB’ye ithalatı yapılmak istenen hayvansal kökenli gıdalar için ilave gereklilikler bulunmaktadır. İsveç’e hayvansal kökenli gıdalar sadece AB tarafından onaylanan ve listelenen ülkelerden ithal edilebilmektedir. İhraç ülkesinin de işletmelerin AB standartlarına uygun üretim kapasitesini kontrol etmek üzere gerekli kontrol prosedürlerine sahip olması zorunluluktur. Ürünün ihracatçı ülkedeki sorumlu kuruma kayıtlı ve AB tarafından onaylanmış tesislerden gelmesi gerekmektedir. Kuruluşun ve ürünlerinin izlenebilirlik, hijyen, belirli bulaşıcılar, pestisitler ve gıdadaki veteriner ilaçlarına yönelik azami miktar şartlarını karşılaması gerekmektedir.
Bununla birlikte, AB içerisinde tüm gereksinimler uyumlu değildir. Belirli ürünler için üye ülkeler ulusal şartlar belirlemekte serbesttir. Örneğin gıda ile temas eden maddelere yönelik düzenleyici çerçeve tamamen uyumlu değildir. İsveç de dahil olmak üzere AB pazarına giriş için istenen şartlara AB’nin Access2Markets platformu üzerinden ulaşılması mümkündür. Gıda ürünleri konusunda “tarladan sofraya” kavramı çevresinde her aşamada güvenlik ve kaliteyi garantileyen HACCP (Kritik Kontrol Noktalarda Tehlike Analizi) teknik zorunluluktur. Ayrıca, gıda ürünlerinin etiketlenmesine yönelik olarak birtakım zorunlu kurallar bulunmaktadır. AB müktesebatı kapsamında zorunlu olmamakla birlikte ithalatçı veya perakendeci tarafından talep edilen organik belgelendirme veya gönüllü standartlar gibi zorunlu olmayan şartlar da bulunmaktadır.
Helal Belgelendirme İsveç’te ithalatta helal belgelendirmesi zorunlu değildir. İç piyasada da helal belgelendirmesi zorunluluğu bulunmamaktadır. Helal belgelendirmesi, İsveç’teki Müslüman nüfus tarafından talep edilebilmekte ve etnik pazar olarak nitelendirilen market ve mağazalarda daha yoğun bir şekilde helal belgeli ürünlere rastlanılmaktadır. Bununla birlikte, İsveç’te helal ürün pazarının sınırlı olduğu söylenebilir. Ayrıca helal belgesine sahip restoran ve kafeler de yaygın değildir.
|