Karadağ’ın dış ticaret politikası genel olarak Dış Ticaret Kanunu temelinde yürümekte ve belirlenmektedir. Kanun, Karadağ’ın ithalat ve ihracat politikaları bakımından temel esasları belirlemektedir.Söz konusu Kanunda belirtilen şartlar dahilinde herkes mal ithal edebilir veya ihraç edebilir. İhracat ve ithalata ilişkin düzenlemeler, özel düzenlemelerde aksi belirtilmedikçe, geçici ihracat ve ithalatlara da uygulanır.

Kanuna göre dış ticarette genel ilkeler aşağıdaki gibidir:

• Dış Ticaret, bu Kanunda aksi belirtilmedikçe sınırsızdır.
• Herkes, hukuki ve ticari kapasiteleri ve ticari faaliyetleri düzenleyen ilgili mevzuat uyarınca dış ticaret yapabilir.
• İdari mercilerin bu Kanun hükümlerine aykırı olarak dış ticarete sınırlama getiren kanuni işlemleri hükümsüzdür.
• Bu Kanun hükümlerine göre yapılan işlemler, dış ticareti kısıtlayıcı veya gizli koruma sağlayacak şekilde yürütülemez.
• İthalat Rejimi

Dış Ticaret Kanuna göre "İthalat", gümrük mevzuatına uygun olarak herhangi bir yabancı ülke veya bölgeden mal veya hizmetlerin Karadağ Cumhuriyeti ülkesine taşınması veya teslimi anlamına gelir.İlgili mevzuat kapsamındaki statülerine ve Dış Ticaret Kanunu ve bu Kanun uyarınca çıkarılan diğer mevzuat hükümlerine tabi olarak, herhangi bir kişi, aşağıdakilerle sınırlı olmamak üzere, bu malları ithal edebilir:

• Ticari faaliyetleri düzenleyen mevzuata tabi olarak satışa, dahilde veya hariçte işleme veya diğer herhangi bir ticari işleme yönelik mallar;
• Tüzel kişilerin kendi kullanımına, kişisel veya aile kullanımına yönelik mallar; ve
• Mesleki faaliyetleri gerçekleştirmek için gerekli mallar (girişimciler, çiftçiler ve mesleki faaliyetler yürüten veya hizmet sağlayan gerçek kişiler).

Not: İthal  edilen  hammaddelerden  ihracat  için  son  ürün  elde  edilecekse,  hammadde   ithalatı gümrük vergisinden muaftır. Bunun için yetkili gümrük otoritesinden izin alınmalıdır.Yabancı  yatırımcı  olarak  ekipman  ithalatında  gümrük  vergisi  ödenmemekle  beraber, KDV ödenmesi zorunludur. Yetkili gümrük otoritesine başvurularak onay alınmalıdır.

-Bazı Kısıtlama, Sınırlama ve İzinler

Malların dış ticaretini etkileyen kısıtlayıcı tedbirlerin getirilmesi veya uygulanması kapsamında, Kanuna göre, genel ahlakın korunması; insanların, hayvanların veya bitkilerin yaşamının ve sağlığının korunması; altın veya gümüş ithalatı veya ihracatı; fikri mülkiyet haklarının korunması; sanatsal, tarihi veya arkeolojik hazinelerin korunması; yenilenemeyen doğal kaynakların korunması; üyelere sunulan kriterlere uygun olarak uluslararası ticaret anlaşması kapsamındaki yükümlülüklerin yerine getirilmesi; Karadağ'da üretilen hammaddelerin, bu hammaddelerin iç piyasadaki fiyatının dünya piyasa fiyatının altında olduğu dönemde, yerli işleme sanayisine bu hammaddelerden gerekli miktarlarda sağlanması için ihracatına kısıtlamalar getirilmesi gibi amaçlarla ithalat ve ihracatta bazı kıstlayıcı tedbirler getirilebilmektedir.

Öte yandan, Hükümet, Karadağ'da önemli temel ürün kıtlığını önlemek veya Karadağ'da böyle bir kıtlığın sonuçlarını hafifletmek için ihracata geçici olarak niceliksel bir kısıtlama koyabilmektedir.

Ayrıca, Hükümet, ithalata da Kanunda belirtilen şartlar ve durumlar çerçevesinde aşırı ithalata karşı koruma önlemi ve ödemeler dengesini koruma tedbiri bağlamında geçici olarak niceliksel kısıtlamalar da getirebilmektedir.

Diğer taraftan, Hükümet, bu Kanuna uygun olarak, nesnel ve rasyonel kriterlere, koşullara ve usullere dayanarak bazı malların ithalatı, ihracatı veya transit geçişi için izinler koyabilmekte, ayrıca, dış ticareti kısıtlamadığını göz önünde bulundurarak, idari veya istatistiksel amaçlarla lisanslar da belirleyebilmektedir. Bu izin ve lisansların usül ve esasları da yine Kanunda belirtilmiştir.

Bu kapsamda, Karadağ'dan ham elmas ihracatına, yetkili makam tarafından verilen ve gümrük makamı tarafından onaylanan bir sertifikanın eşlik etmesi öngörülmüştür. Ayrıca, Kanun, veterinerlik, sıhhi ve bitki sağlığı bakımından da bazı temel koşullar belirlemiş olup, bu çerçevede; bir ülke veya bölgeden bitki zararlıları ve hayvan, bitki ve insan sağlığını tehlikeye atabilecek hastalıkların taşıyıcısı veya taşıyıcısı olabilecek hayvan, bitki, hayvan veya bitki menşeli ürünlerin ve diğer malların ithalatı, transit ve ihracatı, uluslararası standartlar, tavsiyeler ve talimatlar, mevcut bilimsel kanıtlar ve ayrıca Karadağ’daki duruma bağlı olarak o ülkedeki veya parçasındaki hayvan ve bitki sağlığının durumu temelinde yasaklanabilmektedir. Ayrıca, Kanunda öngörülen eşyanın ithali, transiti ve ihracı, veterinerlik, sağlık ve bitki sağlığı şartlarının yerine getirilmesine bağlıdır.

• Gümrük Vergileri

Karadağ küçük fakat  açık bir  ekonomiye  sahiptir. Ticaret politikasının temeli  düşük gümrük vergileri ve tarife dışı engellerin mevcut olmaması ile özetlenebilir. Gümrük uygulamaları AB ile uyumludur.Karadağ gümrük bölgesine ithal edilen mallar, Gümrük Kanunu, Gümrük Hizmetleri Kanunu ve Gümrük Tarifeleri Kanunu uyarınca belirlenmiş olan usul ve esaslar çerçevesinde gümrük tarifesinde belirlenen gümrük vergisine tabidir.Vergiler %0 ile %30 arasında değişmektedir. Ticari  olmayan  amaçlarla    ithal    edilen    mallara genel olarak %5 oranında vergi uygulanmaktadır.Karadağ'a ihracat yapmak isteyen firmaların ödemeleri gereken gümrük vergisi ve diğer vergi oranlarını aşağıdaki linkten tespit etmeleri mümkündür.

http://taric.carina.co.me/TariCG/public/Sections.jsp

(İlgili vergiler, Karadağ ile Türkiye arasında imzalanan Serbest Ticaret Anlaşmasının ilgili yılında ödenmesi gereken vergi oranını göstermektedir.)

Türkiye ile Karadağ arasındaki mevcut Serbest Ticaret Anlaşması (STA) 26 Kasım 2008 tarihinde imzalanmış ve 01.03.2010 tarihinde yürürlüğe girmiştir.Söz konusu Anlaşmaya ilişkin olarak 17 Temmuz 2019 tarihinde imzalanan Anlaşma kapsamındaki Protokol I ve Protokol III ise, 1 Temmuz 2022 tarihinde yürülüğe girmiştir.Öte yandan, Karadağ, Dünya Ticaret Örgütü bünyesinde 2017 yılında yürürlüğe giren ve gümrük prosedürlerinin basitleştirilmesi ve kolaylaştırılmasını hedefleyen Ticaretin Kolaylaştırılması Anlaşmasına da 2016 yılında imzalayarak taraf olmuştur.

Gümrük bölgesinde fiziki kontroller; organoleptik muayene, ambalaj kontrolü, numune alma ve laboratuvar analizlerini de kapsayan kontrolleri içerirmektedir. Fiziki kontroller risk analizi raporuna göre (belirlenen kriterlere göre riskin olup olmadığı ve ne ölçüde mevcut olduğunu öğrenmek amacıyla yapılan analiz) selektif olarak yapılmaktadır. Gümrük işlemlerinde (ithalat, ihracat, yeniden ihracat) malların kontrol yüzdesi % 4.63 iken Karadağ sınır kapılarını transit (geçiş) olarak kullanan malların kontrol yüzdesi % 1.32’dir. Vergilerin azatılması amacıyla tarife numarası yanlış yazılıp kötüye kullanım riski oldukça yüksek olduğu için, özel kontrol özel tüketim mallarına (excise goods) uygulanmaktadır. Denetim, fiziki kontroller, her parti için ya da risk esaslı denetim gibi usullerle yapılmaktadır.

İthal edilen hayvanlar ve hayvan üreme materyalleri, sağlık durumlarının belirlenmesi amacıyla karantinaya alınabilir. Hayvanın cinsine göre karantinanın yeri ve süresi ile karantina sırasında uygulanacak usul ve tedbirler Gıda Güvenliği, Veteriner ve Bitki Sağlığı Müdürlüğü tarafından belirlenir. (Gıda Güvenliği, Veteriner ve Bitki Sağlığı Müdürlüğü https://www.gov.me/ubh ).Hayvan sevkiyatları, hayvan menşeli ürünler ve hayvan menşeli olmayan ürünler Karadağ'a yalnızca belirlenmiş veya onaylanmış sınır denetim noktaları aracılığıyla ithal edilebilir.Sınır yetkilisi veteriner hekim insanların veya hayvanların sağlığına yönelik doğrudan veya dolaylı bir tehlikenin tespit edildiği durumlarda kontrol planına uygun olarak numune alımını gerçekleştirir. Canlı hayvanlar ve hayvansal kökenli ürünlerde veteriner muayenelerinin yapılma yöntemi, ithal edilen hayvanlar ve hayvansal kökenli ürünlerin sınır kontrol noktalarında fiziki muayene sıklığı ve veteriner muayenesine ilişkin prosedürler ayrıca belirlenmiştir. Bu konudaki temel Kanun ise Veterinerlik Kanunu’dur ("Karadağ Resmi Gazetesi", Sayı: 30/12).

Kanunun 147. Maddesinde İthal Hayvanlara Ait Karantina hükümleri yer almakta olup, buna göre;

(1) İthal edilen hayvanlar ve hayvan üreme materyalleri, sağlık durumlarının tespiti amacıyla karantinaya alınabilir.

(2) Hayvanın cinsine göre karantinanın yeri ve süresi ile karantina sırasında uygulanacak usul ve tedbirler İdare tarafından belirlenir.

(3) İhracatçı ülkedeki epizootik duruma bağlı olarak bulaşıcı hayvan hastalıklarının bulaşma tehlikesi yoksa, spor müsabakaları, idmanlar, sergi ve fuarlara katılmak üzere ithal edilen hayvanlar ile geçici olarak ithal edilen köpek ve kediler ile kesim amacıyla ithal edilen hayvanların karantinaya alınmasına gerek yoktur. Hayvanların sahibi (sorumlu kişisi), kesim için ithal edilen ve doğrudan mezbahaya nakledilen hayvanların sınırda veteriner muayenesinin yapıldığı günden itibaren 20 gün içinde, bu Kanuna uygun olarak onaylanmış mezbahalarda kesilmesini sağlamakla yükümlüdür.

Bir hayvan sevkiyatı reddedilirken, sınır resmi veterinerinin uyguladığı prosedür Veterinerlik Kanunun 150. Maddesinde belirtilmiştir. Buna göre;

Kanunda belirtilen uygunsuzlukların muayene ile tespit edilmesi halinde, sınır yetkilisi veteriner hekim, sevkiyattan sorumlu kişiyle mutabakata vararak aşağıdaki tedbirlerden birinin alınmasını emredebilir:

       1) hayvanların tesislere yerleştirilmesi, beslenmesi ve gerekiyorsa tedavi edilmesi;

       2) hayvanın geçici olarak müsadere edilmesi ve laboratuvar testlerinin sonuçları alınana kadar sınır kontrol noktasında karantinaya alınması veya tecrit edilmesi;

       3) Sağlık durumu ve hayvan refahının korunmasına ilişkin koşullar izin veriyorsa, hayvanların sertifikanın verildiği ülkeye iade edilmesi.

Hayvanların sertifikanın verildiği ülkeye iade edilmesi kararı verilmesi durumunda, sınır yetkilisi veteriner hekim:

       1) Karadağ sınırındaki tüm sınır kontrol noktalarına sevkiyatın reddedildiği konusunda bilgi verir;

       2) Reddedilen gönderiye eşlik eden sertifikanın her sayfasında, gönderinin reddedildiğini bir damga ile belirtir.

İade edilmesi mümkün değilse ( Sağlık durumu ve hayvan refahının korunmasına ilişkin koşulların izin vermemesi sebebiyle), sınır yetkilisi veteriner:

       1) kesimden önce veteriner muayenesine dayanarak hayvanların kesilmesini emredebilir;

       2) Başka bir imkân yoksa hayvanların öldürülmesini ve cesetlerin imhasını emretmekle yükümlüdür.

Bitki sağlığı denetimine tabi olan ithalat konusu bitkilerin sevkiyatı, bitki sağlığı müfettişi, bitki sağlığı denetiminin yapıldığını teyit edene kadar yapılmaz ve gümrük denetimi altında kalır.

Bu bağlamda, Bitki Sağlığının Korunması Hakkında Kanun’a göre;

Bitki sağlığı müfettişi, bitki sertifikası üzerinde inceleme veya doğrulama yaptıktan sonra, bitkilerin ithalatına izin veren bir işaret koyar veya giriş noktasında bitki sağlığı denetiminin tamamlanmadığını gösteren sevkiyatın hareketine ilişkin bir belge düzenler.

Bitki sağlığı denetimi sonucunda, Kanunda belirtilen koşulların karşılanmadığının tespit etmesi halinde, bitki sağlığı denetçisi bitkilerin sevkiyatını durduracak ve bir veya daha fazla önlemi belirleyecektir. Bu önlemler;

-Bitkilerin veya bunların bir kısmının Cumhuriyet topraklarına nakledilmesinin yasaklanması;

-Cumhuriyet içindeki hareketleri sırasında, uygun gümrük rejimine uygun olarak Cumhuriyet dışındaki bir varış noktasına gözetim altında taşınması;

-sevkiyatın imhası;

-bitkilerin nakliyesinin kirlenmiş kısmının uzaklaştırılması;

-Laboratuvar analizleri veya testlerinin sonuçları bilinene kadar karantina işlemlerinin başlatılması şeklindedir.

Bitki sağlığı müfettişi, bir bitkinin ithalatının yasaklanması veya imhasına ilişkin emri verdiği durumlarda, bitki sertifikası üzerine bitki sertifikasını iptal eden bir işaret koyar.

Bitki sağlığı müfettişi, bitki sağlığı koşullarının yerine getirilmemesi nedeniyle bitki sevkiyatına ilişkin tüm alıkonulma durumlarını, başka bir ülkenin yetkili makamını bilgilendirmek amacıyla, alıkoyma nedenleriyle birlikte derhal idari makama bildirmekle yükümlüdür.

c) Etiketleme

İthal edilecek ürün ile ilgili kontrol listesinde yazılı olan belgelerin tamamının hazır olması ve etiketlemenin (Menşe Ülkesi, İthalatçısı, Üreticisi, Ürün Adı, İçeriği vs.) Karadağca yazılması gerekmektedir.

Karadağ’da, kimyasalların sınıflandırılması, etiketlenmesi, ambalajlanması, piyasaya arzı, ihracatı ve ithalatı ile insan ve çevre sağlığının kimyasalların zararlı etkilerinden korunması açısından önem arz eden diğer konuları düzenleyen Kanuna göre;

Kimyasalların sınıflandırılması, fiziksel ve kimyasal özellikleri, insan sağlığını ve çevreyi etkileyen özellikleri ve uygun tehlike sınıflarına göre sınıflandırma kriterlerine göre değerlendirilmesi esasına göre yapılır.Kimyasallar, patlayıcı, oksitleyici, kolay alevlenir, alevlenir, son derece toksik, toksik, zararlı, aşındırıcı, tahriş edici, aşırı duyarlı, kanserojen, mutajenik, üreme açısından toksik ve çevreye zararlı olarak sınıflandırılır. Kimyasalların tehlike sınıfı, kimyasalın insan hayatını ve sağlığını ve çevreyi etkileyen özelliklerine veya kimyasalın etkilerinin doğasına göre belirlenir. Kimyasalların sınıflandırılma, etiketlenme ve ambalajlanma şekli, Birleşmiş Milletler'in Küresel Uyumlaştırılmış Sistemine göre ilgili Bakanlık tarafından belirlenir.

Ayrıca, tehlike sınıflarındaki kimyasalların ve belirli ürünlerin sınıflandırılması, ambalajlanması ve etiketlenmesi kriterleri ve şekli hakkındaki yönetmelik ise kimyasalların ve belirli ürünlerin tehlike sınıflarına göre sınıflandırılma kriterlerini ve şeklini, ayrıca kimyasalların ve belirli ürünlerin ayrıntılı paketlenmesi ve etiketlenmesi şeklini ve alternatif bir kimyasal adın kullanılabileceği maddenin özelliklerini belirler. Yönetmelik ayrıca, insan hayatı, sağlığı ve çevre için tehlikeli ise bitki koruma ürünleri, biyositler ve genel kullanım eşyaları için de de geçerlidir.

 d) Bitki Sağlığı Önlemleri

Konuya ilişkin temel Kanun Bitki Sağlığının Korunması Hakkında Kanun’dur.Bu kapsamda, Bitki Sağlığının Korunması Kanunu uyarınca bitki sağlığı denetimi şunları içerir:

-sevkiyata eşlik eden belgelerin incelenmesi (bitki sertifikası, fatura vb.);

-sevkiyatın kayıtlı bitkiler, bitkisel ürünler veya gözetim altındaki nesneleri içerip içermediğinin, tamamına veya bir veya daha fazla temsili numuneye dayalı olarak belirlenen sevkiyatın kimliğinin doğrulanması;

-Ahşap ambalaj malzemesi, ambalaj ve taşıma araçları dahil olmak üzere sevkiyatın görsel olarak sağlık muayenesi ve zararlı bir organizmanın varlığından şüphe edilmesi durumunda laboratuvar analizi için sevkiyattan numuneler alınarak sağlık muayenesi.

Karadağ yetkili Bitki Sağlığı Laboratuvarı, belirlenen yöntemlere uygun olarak zararlı organizmaların varlığına yönelik laboratuvar testleri gerçekleştirmektedir. Bireysel analizlerin süresi zararlı organizmanın türüne bağlıdır.Yukarıda da belirtildiği üzere, bitki sağlığı denetimine tabi olan ithalat konusu bitkilerin sevkiyatı, bitki sağlığı müfettişi, bitki sağlığı denetiminin yapıldığını teyit edene kadar yapılmaz ve gümrük denetimi altında kalır.Bu bağlamda, Bitki Sağlığının Korunması Hakkında Kanun’a göre;

Bitki sağlığı müfettişi, bitki sertifikası üzerinde inceleme veya doğrulama yaptıktan sonra, bitkilerin ithalatına izin veren bir işaret koyar veya giriş noktasında bitki sağlığı denetiminin tamamlanmadığını gösteren sevkiyatın hareketine ilişkin bir belge düzenler. Bitki sağlığı denetiminin resmi adı ve bu yasanın 34. maddesinin 1. paragrafına göre yapılan başvurunun sunulma tarihi etikete eklenmelidir.Bitki sağlığı denetiminin bu yasanın 27. maddesinin 4. paragrafında belirtilen koşulların karşılanmadığını tespit etmesi halinde, bitki sağlığı denetçisi bitkilerin sevkiyatını durduracak ve bir veya daha fazla önlemi belirleyecektir. Bu önlemler;

-Bitkilerin veya bunların bir kısmının Cumhuriyet topraklarına nakledilmesinin yasaklanması;

-Cumhuriyet içindeki hareketleri sırasında, uygun gümrük rejimine uygun olarak Cumhuriyet dışındaki bir varış noktasına gözetim altında taşınması;

-sevkiyatın imhası;

-bitkilerin nakliyesinin kirlenmiş kısmının uzaklaştırılması;

-Laboratuvar analizleri veya testlerinin sonuçları bilinene kadar karantina işlemlerinin başlatılması şeklindedir.

Bitki sağlığı müfettişi, bir bitkinin ithalatının yasaklanması veya imhasına ilişkin emri verdiği durumlarda, bitki sertifikası üzerine bitki sertifikasını iptal eden bir işaret koyar.

Bitki sağlığı müfettişi, bitki sağlığı koşullarının yerine getirilmemesi nedeniyle bitki sevkiyatına ilişkin tüm alıkonulma durumlarını, başka bir ülkenin yetkili makamını bilgilendirmek amacıyla, alıkoyma nedenleriyle birlikte derhal idari makama bildirmekle yükümlüdür.

Karadağ’da iç pazarda ürün gruplarında helal belgesinin zorunluluğu bulunmamakta; hiçbir ürün grubunun helal belgesine sahip olması gerekmemektedir. Karadağ'da söz konusu belgeler hala gönüllü olarak uygulanmaktadır. Helal sertifikası, İslam dini kurallarına uygun olarak gıdanın üretimi ve hazırlanmasında kullanılan 5 kural ve direktifi içermektedir.  Zorunluluğu olmasa dahi şu ürünlerde helal belgesi uygulanmaktadır: helal gıda, helal ilaç, helal kozmetik, helal turizm ve helal bankacılık. Detaylı bilgilere Gıda Güvenliği, Veterinerlik ve Bitki Sağlığı İdaresi’nden ulaşılabilmektedir.

Helal belgelerinin ülkemiz kuruluşlarından veya Karadağ’dan alınmış olması, ürün piyasada iken tüketiciler nezdinde herhangi bir fark yaratmamaktadır. Ancak, Türkiye'deki belgelendirme kuruluşları tarafından helal gıda ve helal gıda dışındaki ürün grupları için alınan helal belgeleri, Karadağ tarafından kabul edilebilmektedir. Bugüne kadar ülkemizdeki helal belgelendirme kuruluşlarından alınan “Helal Belgeleri” ile ilgili olarak ithalat aşamasında ve pazarda herhangi bir sorunla karşılaşılmamıştır.Dolayısıyla, Karadağ'da resmi olarak helal belgelendirme kuruluşları bulunmamaktadır. Karadağ İslam Birliği, Bosna Hersek'teki Tuzla şehrinde yerleşik olan Helal belgelendirme ajansı ile Anlaşma imzalamış olup, Karadağ'daki helal belge işlemleri söz konusu ajans tarafından yürütülmektedir.Bu çerçevede, 2018 yılında kurulmuş olan ve bir STK olan Karadağ İslami Ekonomi Geliştirme Örgütü’nün (Montenegro Islamic Economi Development Organisatşon) Karadağ’da bu sektörde faaliyet gösterdiği anlaşılmıştır.