Pakistan’ın ithalatında hangi ürünlerin yasaklı, izne bağlı veya koşullara bağlı olduğu hususu 545 no.lu SRO Import Policy 2022 mevzuatında belirtilmiş olup ilgili link aşağıdadır. Dayanak da 1950 tarihli İthalat ve İhracat (kontrol) Yasası'nın 3. bölümünün (l) alt bölümü tarafından verilen yetkidir.
https://www.commerce.gov.pk/wp-content/uploads/2022/04/IPO-2022-SRO-No.-545I-2022-dt.-22.4-2022.pdf

Ayrıca yasal düzenleyici emirler (SRO) üzerinde yapılan güncellemelere Pakistan Ticaret Bakanlığının şu linkinden ulaşılmaktadır: https://www.commerce.gov.pk/sros/

İthalatta kalite ve standartlar açısında temel denetim kuruluşu PQSCA olup, adı geçen kurumun temel kuralları, 2008-Pakistan Standart Kuralları, 2008-2011 Pakistan Uyumluluk Değerlendirme Kuralları, 1981 Denetim Kurumları Kuralları, 2015-PSQCA Hizmet Düzenlemesi şeklinde olup kuralların içeriği ve detayları https://www.psqca.com.pk/about-us/rules/ linkinde mevcuttur.

Gıda ithalatında 47 kalem gıda eşyası için zorunlu standarda ve kontrole tabi ürün listesi ve sahip olması gereken standartlar:

Gıda dışı 74 kalem muhtelif eşya (elektrik elektronik hariç) için zorunlu standarda ve kontrole tabi ürün listesi ve sahip olması gereken standartlar:

Elektrik-elektronik aygıtlardan ismen sayılmış 45 kalem muhtelif eşya için zorunlu standarda ve kontrole tabi ürün listesi ve sahip olması gereken standartlar:

Bahse konu ürün grupları için talep edilen standartların kodu / numarası yukarıdaki linklerde yer alırken, bu standartların içeriğine ise şu linkte ulaşılabilmekte olup ürün bazında yer verilmiştir: https://www.psqca.com.pk/confirmity-assessment-ca/list-of-compulsory-item-to-meet-pakistan-standards/

İthalat kontrolleriyle ilgili başka bir kurum, Ulusal Gıda Güvenliği ve Araştırma Bakanlığı’na bağlı Pakistan Bitki Koruma Dairesi’dir (Department of Plant Protection-Pakistan).

Bitki Koruma Departmanı (DPP), aşağıdaki birimleri aracılığıyla Pakistan'da bitki koruma alanında düzenleyici, danışmanlık, araştırma ve genişletme görevlerini üstlenmektedir:

- Çekirge Kontrolü

- Havadan Zararlı Kontrolü

- Pestisit (tarım ilacı) Yönetimi ve Kaydı

- Bitki Karantinası

- Planlama ve Geliştirme

Kurumun web sitesi: http://plantprotection.gov.pk/

Pakistan nüfusunun büyük bir çoğunluğu Müslüman olması nedeniyle bazı ürünlerin Helal Sertifikası gerekmekte olup bu konuyla ilgili temel kurum Pakistan Helal Kurumu’dur.

Bitki Koruma Dairesi’nin bilgilendirmesine göre, sınır aşan hayvan ve bitki zararlıları ve hastalıkları ile yabancı istilacı su türlerinin yayılmasının başlıca nedenleri uluslararası ticaret ve trafiktir (Çekirge ve kuşlar gibi göçmen zararlılar hariç). Karantina, tarım için en büyük tehlikeyi oluşturan zararlıların, hastalıkların ve yabancı otların ülkeye girişini ve yayılmasını önlemek amacıyla devletin aldığı önlemler bütünüdür. Hint-Pak alt kıtasında bitki karantina çalışması, 1914 tarihli Yıkıcı Böcek ve Zararlılar Yasası'nın yürürlüğe girmesiyle resmi olarak başlatılmıştır.

Pakistan, Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) himayesinde çok taraflı bir anlaşma olan Uluslararası Bitki Koruma Sözleşmesine (IPPC) taraftır. IPPC'ye göre, her imza sahibi kendi departmanlarından birini Ulusal Bitki Koruma Örgütü (NPPO) olarak belirlemek zorundadır. Pakistan Bitki Koruma Dairesi (DPP), Pakistan için NPPO olarak görev yapmaktadır. Ülke zamanla Pakistan Bitki Karantina Kuralını geliştirmiş ve 1976 yılında Pakistan Bitki Karantina Yasasını uygulamaya geçirmiştir.

DPP'nin görevi, ülkenin bitki sağlığı yeteneklerini geliştirmek ve mahsullerde yayılan zararlıları ve hastalıkları kontrol etmektir. 1997 yılında WTO-SPS ile müzakere edilen IPPC'nin kabul edilmesiyle, bu yetki, Sağlık ve Bitki Sağlığına ilişkin WTO anlaşması (SPS) kapsamında tarımsal ürünlerin ticaretini kolaylaştırmak için genişletilmiştir.

DPP, ülkenin uluslararası tarımsal ürün ticaretini yönergelere uygun olarak düzenlemekte ve tüm limanlarda, uluslararası hava terminallerinde, kara limanlarında ve uluslararası sınırlarda kurulu Bitki Karantina Karakolları aracılığıyla Uluslararası Bitki Sağlığı Önlemleri Standartları (ISPNI'ler) uygulanmaktadır. Ülkede tüm ithalatlar, İthalat İzinleri (IP'ler) ve Serbest Bırakma Emirleri (RO'lar) verilmeden önce Zararlı Risk Analizi'ne ve denetime/tedaviye tabi tutulmaktadır. İhracat, ithalatçı ülkelerle imzalanan ticaret anlaşmaları ve gerekliliklere göre Bitki Sağlık Sertifikalarının (PC) verilmesiyle düzenlenmektedir. “Bitki Sağlığı Önemleri” bölümünde ilave bilgiler mevcuttur.

Karantinayla ilgili diğer Kurum, Ulusal Gıda Güvenliği ve Araştırma Bakanlığı’na bağlı Hayvan Karantina Dairesi’dir (Animal Quarantine Department-AQD). ( http://www.aqd.gov.pk/ )

Pakistan genelinde yedi farklı noktada karantina, denetim ve belgelendirme (sertifikasyon) hizmetleri sağlamakta olup üç noktada daha çalışmalar devam etmektedir.

AQD'nin temel amacı, sınır ötesi nitelikteki hayvan hastalıkları ve halk sağlığı açısından önem taşıyan hastalıklara karşı koruma sağlamak amacıyla ülke genelindeki giriş ve çıkış noktalarını gözetmek, ulusal ve uluslararası SPS (Sanitary & phytosanitary) standartlarına uygun olarak uluslararası ticareti titizlikle güvence altına almaktır.

AQD, Pakistan Animal Quarantine Ordinance, 1979 and Rules, 1980. (Reference: Rules of Business, 1973) hükümleri doğrultusunda, sağlık sertifikası ve karantina yoluyla hayvanlar ve hayvansal ürünlerin ithalatını / ihracatını düzenlemektedir. Sunulan hizmetler:

• Denetim ve karantina yoluyla ithalat / ihracat için Sağlık Sertifikalarının verilmesi,
• Hayvanlar ve hayvansal ürünler için ihracata yönelik işletmelerin kaydı,
• Ulusal yasalar ve uluslararası yükümlülükler ışığında hayvan ve hayvansal ürünlerin ithalatı için risk değerlendirmesi,
• İhracat / ithalat amaçlı emtiaların laboratuvar testi yapılması.

 
Pakistan Ticaret Bakanlığınca dil, logo, etiketleme ve helal sertifikasına dair yayımlanan Genelge’nin bir örneği şu linkte yer almaktadır:

 https://www.commerce.gov.pk/wp-content/uploads/2019/02/20190219.pdf 

• Gıda ürünlerinin içindekiler ve detayları (örneğin kullanım talimatı) Urdu ve İngilizce dillerinde paketin üstüne basılmalı,
• Helal sertifikası logosu paketin üzerine basılmalı,
• Çıkartma, üst üste baskı (overprinting), pul / damga formunda etiketleme veya çizilmiş etiketleme olmamalıdır (menfi),
• IHAF veya SMIIC tarafından akredite edilmiş bir Akreditasyon Kuruluşu tarafından düzenlenen “helal sertifikası”, sevkiyata eşlik etmelidir.

Bireysel endüstriler veya sektörler belirli kurumların düzenlemelerine tabidir. Örneğin, “Ulusal Sağlık Hizmetleri Düzenleme ve Koordinasyon Bakanlığı” ilaç endüstrisine yönelik gereklilikleri belirlemektedir.

Bakanlığa bağlı İlaç Düzenleme Kurumu (Drug Regulatory Authority of Pakistan-DRAP) tarafından yayımlanan eczacılık ve biyolojik ilaçların etiketlenmesi ve paketlenmesine dair rehber şu linkte yer mevcuttur:

Yine, Tarım Bakanlığı pestisitler ve yenilebilir ürünler için gereklilikleri belirlemektedir. Tarımsal ilaçların etiket ve paketlemesine ilişkin kurallar, Pakistan Tarım Bakanlığına bağlı Bitki Koruma Kurumu tarafından yayımlanmış olup şu linkte açıklanmaktadır:

 

Bitki sağlığı önlemleri karantina ile aynı bileşimde, Ulusal Gıda Güvenliği ve Araştırma Bakanlığı’na bağlı Bitki Koruma Dairesi tarafından gerçekleşmektedir.

Pakistan Ulusal Gıda Güvenliği & Araştırma Bakanlığı’na bağlı Pakistan Tarımsal Araştırma Konseyi (PARC) bünyesindeki Bitki Bilimleri Bölümü (Plant Sciences Division); bitki üretimi, bitki koruma ve bahçecilik gibi daha geniş alanlarla ilgili araştırma ve geliştirme faaliyetlerinin ana görevini üstlenmiştir.

Pestisit kaydı, Pakistan'da bitki korumasını sağlamak ve gıda güvenliğini artırmak için yapılmaktadır. Aynı zamanda biyolojik çeşitliliğin sürdürülmesi ve doğal kaynakların korunmasına da yardımcı olmaktadır. Bitki Koruma Departmanı, pestisit kayıt ve ithalatını, 1997 tarihli Tarımsal Pestisit Kanunu ve bu kanunun çerçevelediği Kurallar (APR) uyarınca düzenlemektedir.

Söz konusu kurallara ve hangi ürünlerin kapsamda olduğu aşağıdaki linkte yer almaktadır:

Pakistan Plant Quarantine Act, 1976 and Pakıstan Plant Quarantıne Rules, 1967 (Plant Quarantıne) çerçevesinde bitki ithalatında sürülen koşullar ve yasaklanan / kısıtlanan ürünlere dair bilgiler açıklanmıştır.

Ülkeye ithal olunacak bitki koruma ve karantinaya tabi ürünlerle ilgili ithalat prosedürü işlemleri aşağıdaki linkte ayrıntılı bir şekilde yer almaktadır.

Ayrıca, hangi ürünlerin karantina ve kontrole tabi olduğu ise aşağıdaki linkte yer almaktadır:

Karantina Laboratuvarları ile ilgili kapsamlı bilgi ise aşağıdaki linkte mevcuttur:

Pakistan’da helal alanında belgelendirme yapan kuruluşları PNAC akredite etmektedir. PNAC, 2012 yılında “Helal Akreditasyon” programını başlatan dünyadaki ilk Akreditasyon Kuruluşudur. PNAC, Uluslararası Helal Akreditasyon Forumu'nun (IHAF) kurucu üyesi ve İslam Ülkeleri Standartlar ve Metroloji Enstitüsü (SMIIC) üyesidir.

Pakistan Helal Otoritesi (PHA), helal ürün ve süreçlerde ticareti teşvik etme yetkisi ile Pakistan İslam Cumhuriyeti'nin 2016 tarihli VIII sayılı Parlamento Yasası ile Bilim ve Teknoloji Bakanlığı (MoST) bünyesinde kurulmuştur. PHA, yerel pazarda her zaman muhafaza edilen ve izlenen ürün, süreç ve hizmetlerin yanı sıra ithal/ihraç edilen ürünlerin helal statüsünü tespit etmekten sorumludur.
https://www.pakistanhalalauthority.gov.pk/

Pakistan’da gıda, eczacılık, kozmetik ve deri ürünlerinde helal belgelendirme talep edilmektedir. Pakistan'ın taraf olduğu çok taraflı ve ikili anlaşmalar çerçevesinde ihracatçı ülkelerde düzenlenen helal sertifikaları kabul edilmektedir. Pakistan da Türkiye gibi SMIIC üyesi olduğundan, ülkemizde düzenlenen helal uygunluk belgelerini tanımaktadır. Yine de bilgi amacıyla örnek sertifika ekte yer almaktadır.