İthalatta ve ihracatta “teknik denetim” yapılması ve bu denetimlere ilişkin kurumların ürün grubu bazında yetkilendirilmesi 7 Mart 1994 tarihli ve 94-41 sayılı kanun çerçevesinde hüküm altına alınmıştır. Teknik denetimlerin usul ve esasları, yetkili kurumların ve ürünlerin belirlenmesine ilişkin düzenleme yetkisi ticaretten sorumlu Bakanlığa verilmiştir. Bu kanuna dayanılarak yürürlüğe konulan 29 Ağustos 1994 tarihli ve 94-1744 sayılı Karar çerçevesinde, ithalat ve ihracat denetimlerinin “sistematik” kontrolü düzenlenmiştir.

Bu kapsamda normal şartlarda fiili ithalattan önce ilgili birimce gümrük aşamasında dosya ve/veya numune üzerinde inceleme yapılması, gümrük idaresince de uygunluk değerlendirme belgelerinin kontrol edilmesi hükme bağlanmıştır.

Denetimlerin “ekonomi denetmenleri”, Tarım ve Halk Sağlığı Bakanlıklarınca yetkilendirilecek denetmenler (mühendis, doktor, veteriner, eczacı, vs.) ve güvenlik görevlileri tarafından yapılabileceği belirtilmektedir.

İthalatta denetimle yetkili Bakanlıklar ve ürünler şöyledir:

-Teknoloji, İletişim ve Sayısal Ekonomi Bakanlığı: telsiz/telekomünikasyon ürünleri, entegre devreler, monitörler, projektörler.

-Halk Sağlığı Bakanlığı: parafarmasötik ürünler, amyant, kültürler, kan grubu ölçen reaktifler, diyet ürünleri, emzikler, biberonlar, pestisitler, ev tipi dezenfektanlar, elektro teşhis cihazları (EKG, Ultrason, MR, Sintigrafi, hemodiyaliz..) ve çeşitli tıbbi cihazlar

- Din İşleri Bakanlığı: Kur’an kitapları

- Kültür İşleri Bakanlığı: Kitaplar

-Tarım, Su Kaynakları ve Balıkçılık Bakanlığı: evcil ve yabani hayvanlar, hayvansal ürünler, bitkiler, tohumlar, yumrular, filizler, tarımsal dezenfektanlar, yemler.

-Sanayi ve KOBİ’ler Bakanlığı ile Ticaret Bakanlığı (yürürlükteki mevzuatta eski adıyla Ulusal Ekonomi Bakanlığı olarak zikredilmektedir) : diğer tüm ürünler.

Ticaretten sorumlu Bakanlık yetkisinde; gıda ürünleri, kozmetikler, vücut hijyen ürünleri, ayakkabılar, okul malzemeleri (tükenmez kalemler, silgiler, oyun hamurları..), ev işlerinde kullanılan paslanmaz çelikten eşya, porselenden sofra ve mutfak eşyası, piller, lamba ve ampuller, elektrikli ev aletleri, oyuncaklar yer almaktadır.

Sanayi’den sorumlu Bakanlık yetkisinde: klor, demir ve çelikten tüp ve borular, su ısıtıcıları, kompresörler, vinçler, şaryolar, asansörler, gaz vanaları gibi çeşitli sanayi ürünleri bulunmaktadır.

İthalatta denetime tabi ürünleri 15 Eylül 2005 yılına ait bir tebliğ ile A, B, C olarak 3 listeye ayrılmıştır. A listesi, sistematik kontrollere tabi ürünleri kapsamakta olup, yukarıda özetlenen ürün gruplarında Ticaretten sorumlu Bakanlık, Tarımdan sorumlu Bakanlık,  Sağlık Bakanlığı, Sanayiden sorumlu Bakanlık ve İletişim Teknolojisinden sorumlu Bakanlığı yetkilendirmektedir. B listesi sertifikasyona ilişkin olarak teknik kontrolden geçecek ürünleri sıralamaktadır. C listesi, teknik şartnamesine göre teknik kontrolden geçecek ürünleri kapsamaktadır. (Teknik şartnamesi yayınlanmış ürünlerin izinli ithalatçılar tarafından ithal edilmesi mümkün olmaktadır. Bu ürünlere ve izinli ithalatçılara ilişkin bilgilere Merkez Bankası https://www.bct.gov.tn/bct/siteprod/documents/i_an.pdf  sayfasından ulaşılmaktadır.

Teknik şartnamesi yayınlanmamış ürünler ülkenin ihtiyacına göre Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nca izin verilmesi halinde ithal edilebilmektedirler. A,B,C listelerinin zaman zaman güncellendiği belirtilmektedir.

Ürün üzerindeki teknik denetimler INNORPI veya Sanayi ve KOBİ’ler Bakanlığı’na bağlı Teknik Merkezlerde yapılmaktadır. 

Tunus Eczacılık ve İlaç Müdürlüğü bünyesinde ecza ve ilaç ürünleri için ithalatçılara yönelik farklı bir Teknik İthalat Kontrolü uygulanmaktadır. Teknik ithalat kontrolünün (TIC) amacı, ürünlerin, özellikle tüketicilerin sağlığı ve güvenliği ile ilgili yürürlükteki teknik düzenlemelere uygunluğunu kontrol etmektir. Bu uygulama Eylül 1994'te başlamıştır.

İlk olarak malları gümrükten çekmek için “Geçici Çıkış Belgesi” (Autorisation Provisoire d'Enlèvement - APE) alınması gerekmekte olup, sonrasında mallar üzerinde yapılan incelemenin sonucunda ürünün inceleme neticesinin olumlu olması halinde malların pazarlanmasına için  “Tüketim için Uygunluk Belgesi” (Autorisation de Mise à la Consommation -AMC) alınmaktadır.

Ayrıca; Tunus Ticaret ve İhracatı Geliştirme Bakanlığı, Sanayi Maden ve Enerji Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı, ortak bir bildirge yayımlayarak ithal ürünlerin kalitesinin sağlanması ve tüketicinin korunması amacıyla, bazı ürünlerin ithalat işlemlerinde Ön İzin Sistemi Uygulamasına geçildiğini duyurmuştur. Buna göre, ekte yer alan ürünlerin doğrudan ihraç ülkesindeki üretim tesisinden ithal etme zorunluluğu bulunmaktadır. Söz konusu düzenleme 17 Ekim 2022 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Bu kapsamda, ithal edilecek ürünlerin niteliğine göre aşağıdaki kamu kurumlarının yetkili mercilerine onaylı faturanın sunulması gerekmektedir.

- Ticaret ve İhracat Geliştirme Bakanlığı (EK 1: Liste 1)

- Sanayi, Maden ve Enerji Bakanlığı (EK1 : Liste 2)

- Gıda Ürünleri Sıhhi Güvenliği Kurumu (EK1 : Liste 3)

Diğer taraftan, onay işlemleri için ithalatçının aşağıdaki belgelerden oluşan dosyayı ilgili kuruma ibraz etmesi gerekmektedir:

1- Üretici tarafından düzenlenen fatura,

2- İhracatın yapıldığı ülkedeki resmi bir kuruluş tarafından fabrikanın yasal durumunu ve faaliyet iznini gösteren belge,

3- Fabrikanın kalite kontrol sistemini benimsediğini gösterir belge,

4- İthal edilecek ürünlerin kategorilerini gösteren liste,

5- Ürünün ticari markasının adı ve sahibinin izniyle üretilecek markanın adı,

6- İthal edilecek ürünler için etiket modeli,

7- İhracatçı ülkenin resmi kurumu tarafından verilen serbest satış belgesi,

8- Ürünlerin kalitesinin yürürlükteki şartnamelere uygun olduğunu kanıtlayan belge ve raporlar,

Yetkili kurumlar, ürünün kalitesini ve güvenliğini doğrulamaya yardımcı olabilecek ek belge talebinde bulunabilecektir. Ayrıca yetkili merciler, ithal edilecek üründen muayene için numune talep edebilecektir.

Bu hükümlerden muafiyet aşağıdaki durumları kapsamaktadır:

- Devlet, kamu kuruluşlarından ve yerel makamlardan yapılan ithalatlar,

- Sanayi, hizmet ve zanaat sektörleri için hammadde, yarı mamul ithalatı,

- Endüstriyel faaliyet için gerekli hammadde ve yarı mamul ürünler, ekipman, yedek parçalar,

- Yenilenebilir enerji üretim projelerine yönelik ekipmanlar,

- Ödemesiz veya döviz transferi olmadan yapılan ithalat,

- Vergi avantajı olan ithalatlar: elçilik ve benzer kuruluşlar tarafından yapılan ithalatlar, gurbetçilerin proje lansmanı kapsamında yaptığı ithalatlar,

- 29 Ağustos 1994 tarihinde düzenlenen 1743 sayılı kanuna göre dış ticaret usullerinden muaf tutulan ithalatlar,

- Posta kargoları.

Gıda ürünlerinde paketleme ve etiketleme 3 Eylül 2008 tarihli 73 sayılı Karar çerçevesinde öngörülmüştür. Ambalajlama için kullanılan normlar;  NT22.02 (2009) Tunus'ta Madde ve karışımların Sınıflandırılması, Etiketlenmesi ve Paketlenmesi 1272/2008 CE sayılı CPL yönetmeliğine göre düzenlenmektedir.

 

Bitki Sağlığı Önlemleri

Sağlık ve Bitki Sağlığı Önlemleri: Tunus 1995 yılından bu yana Dünya Ticaret Örgütü üyesi olup, sağlık ve bitki sağlığı alanında SPS anlaşması hükümlerini uygulamakla yükümlüdür. Bu anlaşman prensibi, ulusal önlemlerin mümkün olduğunca uluslararası kuruluşlar tarafından hazırlanan standartlar temelinde belirlenmesi varsa eğer standartların Dünya Ticaret Örgütü’nün (WTO) kuralları ile büyük ölçüde uyumlu olduğu ilkesine göre hareket edilmesidir. Tunus standartlarının önemli ölçüde AB standartlarına uyumlu olduğu belirtilmekte, dolayısıyla dış ticarette önemli sorun yaşamadığı ifade edilmektedir. http://spsims.wto.org/en/EnquiryPointsNotificationAuthorities/Search?countryCode=C788&filter=

Helal Belgelendirmesi zorunlu değildir.

INNORPI Helal Belgelendirmesi yapan tek kuruluştur. 

Helal Belgesi kabulüne ilişkin olarak Tunus SMIIC çalışmalarını takip etmektedir. Ulusal standart: INNORPI tarafından NT 124.66 :2006 (SMIIC 1:2011) olarak bildirilmiştir.