a) Genel Bilgiler Moldova Cumhuriyeti ithal ettiği ürünlere ilişkin olarak gümrük kontrolünün yanı sıra, stratejik mallara ilişkin kontrol, veteriner ve sağlık güvenliği kontrolü, bitki sağlığı güvenliği kontrolü, gıda güvenliği kontrolü, gıda dışı mallara ilişkin kontrol yapmaktadır. Ürün güvenliği alanında, Moldova Cumhuriyeti, AB-Moldova Ortaklık Anlaşmasının Ek IV'ünde atıfta bulunulduğu üzere, ulusal mevzuatı AB normatif eylemlerine ve uluslararası belgelere yaklaştırma konusunda önemli ilerleme kaydetmiştir. Bu nedenle, yasal yakınlaştırma konusundaki ilerleme, AB Direktiflerini iç hukuka aktaran birkaç kanunun kabul edilmesini öngörmüştür. Özellikle, Ek IV'te listelenen kanunların çoğu, çoğu durumda Ortaklık Anlaşması takviminden önce, tamamen veya kısmen ulusal hukuka aktarılmıştır. Genel Ürün Güvenliği Direktifi (2001/95/EC), genel ürün güvenliğine ilişkin 422/2006 sayılı Kanuna ve iç ticarete ilişkin 231/2010 sayılı Kanuna kısmen aktarılmıştır;
Avrupa Birliği Hızlı Bilgi Sistemi 'RAPEX'in ((EU) 2019/417) yönetimi için yönergeler belirleyen Komisyon uygulama Kararı henüz ulusal mevzuata aktarılmamıştır;
2001/95/EC ((AB) 2019/1698) Direktifini desteklemek üzere hazırlanan ürünler için Avrupa standartlarına ilişkin Komisyon Uygulama Kararı henüz ulusal mevzuata aktarılmamıştır;
Gıdayı taklit eden Ürünler Direktifi (87/357/EEC sayılı Direktif), gıdayı taklit eden ürünlere ilişkin Teknik Yönetmeliğin onaylanmasına ilişkin 1246/2016 sayılı Hükümet Kararı ile tamamen iç hukuka aktarılmıştır;
Kusurlu ürünlere ilişkin yükümlülük (85/374/EEC sayılı Direktif), Moldova Cumhuriyeti Medeni Kanunundaki bazı kanunların11 değiştirilmesine ilişkin 184/2012 sayılı Kanuna tamamen aktarılmıştır.
Ürün güvenliğine ilişkin genel gereksinimler, genel ürün güvenliğine ilişkin 422/2006 sayılı Kanun ile düzenlenir.
Bir ürünün genel güvenlilik şartına uygunluğu sağlayan kriterlere uygunluğunun eğer ürünün tehlikeli olduğuna dair bir kanıt varsa yetkili makamların ürünün piyasada bulundurulmasına kısıtlamalar getirmek veya piyasadan çekilmesini veya iade edilmesini zorunlu kılmak için uygun önlemleri almasını engellemediği unutulmamalıdır.
Piyasa gözetimi ve denetimi otoriteleri, ürün güvenlik gerekliliklerine uyumu sağlamak için harekete geçmek üzere, kanunla belirlenen görevlere uygun olarak, uygun olduğu hallerde, piyasa gözetiminden sorumlu diğer uzman kuruluşlarla işbirliği yapabilir. Piyasa gözetimi amacıyla, ihtisas kuruluşlarının görevleri, görevleri, organizasyonu ve işbirliği usulleri, duruma göre, protokollerde veya Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Koordinasyon Kurulu bünyesinde belirlenir.
Piyasa gözetimi ve denetimi makamları, girişimcilik faaliyetinin devlet kontrolüne ilişkin 131/2012 sayılı Kanun hükümlerine uygun olarak ürün uygunluğu alanında devlet kontrolü yaparlar.
1212/2016 sayılı Hükümet Kararı ile gıda dışı tüketim ürünlerinin risk değerlendirmesi ve düzeltici önlemlerin seçimine ilişkin Metodoloji geliştirilmiştir. Metodoloji piyasa gözetimi ve denetimi kuruluşları, kendi yetki alanları dahilinde, genel olarak sağlık ve güvenlik, iş sağlığı ve güvenliği, tüketicinin korunması, çevrenin korunması gibi kamu çıkarları için risk oluşturan ürünlerin pazarlanması ve kullanımına ilişkin düzeltici tedbirleri seçer ve uygular.
Üreticiler, distribütörler ile işbirliği/bilgilendirme faaliyetleri ve tüketicilerin bir ürünün riskleri hakkında bilgilendirilmesi, genel ürün güvenliğine ilişkin 422/2006 sayılı yasa ile düzenlenmektedir. Moldova Tüketici Kanunu, üzerinde Romence dilinde gerekli bilgilendirmeler yer almayan ürün ve hizmetlerin ithalatını ve satışını yasaklamaktadır. Öte yandan bu durum, Romence etiket taşımayan ürünlerin ithalatının tamamen yasaklandığı anlamına gelmemektedir. İthalatçılar, ithal edilen mallara gerekli etiketleri yapıştırma imkanına sahiptir.
Paket üzerinde ürünün adı, üreticinin veya ithalatçının adı ve markası, şirketin yeri, ürünün ağırlığı veya hacmi, ana nitelikleri, bileşimi, katkı maddeleri, menşe ülkesi, geçerlilik süresi, üretim tarihi, garanti süresi, tehlike uyarıları, kullanım talimatı ile saklama talimatlarının yer alması gerekir. Dayanıklı tüketim mallarında ise garanti belgesi, teknik özellikler ve kullanım kılavuzu yer almalıdır.
Gıda ürünlerinin etiketlenmesi için ayrı bir mevzuat bulunmaktadır. Yukarıda belirtilen bilgilere ek olarak, etiketlerde içerikler hakkında da bilgi bulunmalıdır. Ayrıca, etiketlerde miktarlarına bakılmaksızın alerjik reaksiyonlarına neden olduğu bilinen şu içerikler hakkında bilgi bulunmalıdır: Glüten içeren tahıllar (örneğin buğday, arpa, çavdar, yulaf veya benzerleri), Kabuklu ürünler, Yumurta, Balık, Fıstık, soya, Laktoz dahil süt ve süt ürünleri, Ceviz, 10 mg/kg veya daha fazla konsantrasyonlarda sülfitler ile söz konusu ürünlerden üretilen diğer mamuller. Gıda etiketleri için gıda türüne, kullanılan içeriklere ve üretim teknolojilerine göre değişebilen özel bilgiler de gerekebilmekte olup bunlar teknik düzenlemelerde yer almaktadır. c) Bitki Sağlığı Önlemleri Bitki sağlığı kontrolüne tabi ürünlerin ithalatında, ithalat işleminden en az 24 saat önce Trade Control and Expert System (TRACES) bilgi sistemi üzerinden ön bildirim yapılması gerekmektedir. Ayrıca, bitki sağlığı karantina rejimine tabi malların ithalatı öncesinde, ülkeye giriş noktaları da belirterek, elektronik ortamda bir ithalat niyet beyanı sunması gerekir. Bu ürünlerin ithalatı, ancak ihracatçı devletin yetkili bitki sağlığı otoritesi tarafından verilen, her parti ürünün durumunu belgelendiren bitki sağlığı sertifikasının aslının ibraz edilmesi halinde yapılabilir. ANSA müfettişleri, risk analizi temelinde kontroller gerçekleştirmektedir. d) Helal Belgelendirme Moldova'da kapsamlı bir helal sertifikasyon sistemi bulunmamaktadır. |