Bilindiği üzere, belirli üçüncü ülkelerden gelen belirli ürünlerin Avrupa Birliğine girişini düzenleyen resmi kontrollerin ve acil durum önlemlerinin geçici olarak artırılmasına ilişkin (AB) 2019/1793 sayılı Komisyon Uygulama Tüzüğü’nün Ek I’inde, Birliğe girişlerinde resmi kontrollerin geçici olarak artırılmasına tabi olan belirli üçüncü ülkelerden gelen hayvansal olmayan gıda ve yemlerin listesi, Ek II'de Birliğe girişlerini düzenleyen özel koşullara ve resmi kontrollerin geçici olarak artırılmasına tabi olan hayvansal olmayan gıda ve yemlerin ve karma gıdaların listesi ve Ek IIa'da Birliğe girişin askıya alınmasına tabi olan belirli üçüncü ülkelerden gelen hayvansal olmayan gıda ve yemlerin listesi belirlenmekte ve bu listeler, düzenli olarak gözden geçirilmektedir.

Bu bağlamda, (AB) 2019/1793 sayılı Tüzüğün on birinci gözden geçirmesi bağlamında, Bitkiler, Hayvanlar, Gıda ve Yem Daimi Komitesi’nin (PAFF Komitesi), 19 Kasım 2024 tarihinde aldığı kararlarda özetle;

• Türkiye menşeli kurutulmuş kekiğin, pirolizidin alkaloidleri (PA) ile bulaşma riski nedeniyle halihazırda (AB) 2019/1793 sayılı Tüzüğün Ek I'inde listelendiği, Üye Devletler tarafından yürütülen resmi kontroller ve mevcut bilgilerin, PA ile bulaşmaya ilişkin olarak Birlik mevzuatında öngörülen ilgili gerekliliklere uygunsuzluk sıklığının yüksek olması nedeniyle, Türkiye'den gelen kurutulmuş kekik üzerinde yapılacak kimlik ve fiziksel kontrollerin sıklığının %20'den %30'a çıkarılmasına karar verildiği,

• Türkiye menşeli ezilmiş veya öğütülmüş kimyon tohumunun PA ile bulaşma riski nedeniyle halihazırda (AB) 2019/1793 sayılı Tüzüğün Ek I'inde listelendiği, Üye Devletler tarafından bu gıda maddesi üzerinde gerçekleştirilen resmi kontrollerin, artırılmış resmi kontrol seviyesinin oluşturulmasından bu yana sürekli olarak yüksek oranda uygunsuzluk göstermesi ve bu sonuçların, bu gıda maddesinin Birliğe girişinin insan sağlığı için ciddi bir risk oluşturduğuna dair kanıtlar sunması nedeniyle, Türkiye menşeli ezilmiş veya öğütülmüş kimyon tohumlarının Ek I'den çıkarılmasına ve Birliğe girişlerinde %30 oranında kimlik ve fiziksel kontrol sıklığı belirlenerek bu Tüzüğün Ek II'sine dahil edilmesine karar verildiği,

• Bu nedenle, Türkiye menşeli ezilmiş veya öğütülmüş kimyon tohumlarının, artırılmış resmi kontrol seviyesine ek olarak özel koşullara tabi olacağı ve özellikle, (AB) 2019/1793 sayılı Tüzüğün 10. ve 11. Maddelerinde öngörüldüğü üzere, söz konusu malın her sevkiyatına, ürünlerin PA için numune alındığını ve analiz edildiğini ve ilgili maksimum PA seviyelerinin aşılmadığını gösteren numune alma ve analiz sonuçlarını belirten resmi bir sertifikanın eşlik edeceği,

• (AB) 2019/1793 sayılı Tüzüğe ilişkin değişiklik yürürlüğe girdiğinde resmi bir sertifikanın eşlik etmediği ancak menşe ülkeden veya bu ülke menşe ülkeden farklıysa başka bir üçüncü ülkeden sevk edilmiş olan Türkiye menşeli ezilmiş veya öğütülmüş kimyon tohumu sevkiyatları için bir geçiş dönemi oluşturulduğu,
• Yukarıda bahsedilen değişikliklerin, Komisyon tarafından kabul edilmesi ve yayımlanmasının hazırlık aşamasında olduğu ve söz konusu tedbirlerin, AB Resmî Gazetesi'nde yayımlanmasını takip eden yirminci gün yürürlüğe gireceği, 

Ayrıca, halihazırda, pestisit kalıntıları ile bulaşma riski nedeniyle, laboratuvar analizleri için numune alma dahil, %50 kimlik ve fiziksel kontrol sıklığı ile (AB) 2019/1793 sayılı Tüzüğün Ek II'sinde listelenen Türkiye menşeli asma yapraklarına ilişkin endişelerin bulunduğu, asma yapraklarının, Kasım 2018'den bu yana sınır kontrol noktalarında artırılmış resmi kontrollere tabi olduğu, son yedi gözden geçirme sırasında Üye Devletlerin yetkili makamları tarafından yapılan resmi kontroller sırasında tespit edilen uygunsuzlukların seviyesinin çok yüksek olduğu ve %15 ile %41,18 arasında değiştiği, asma yaprağı için durum düzelmezse, Komisyon'un bu ürün için güvenli ticaretin devam edip edemeyeceğini veya Birliğe ithalatın askıya alınıp alınmayacağını değerlendirmesi gerekeceği bildirilmektedir.

Bu çerçevede, 19 Kasım 2024 tarihli PAFF Komitesi kapsamında alınan kararların AB Resmi Gazetesi’nden 2019/1793 sayılı Tüzük vesilesiyle yayımlanması halinde, kurutulmuş kekikte kontrol sıklıklarının %20’den %30’a çıkarılması, ezilmiş ve öğütülmüş kimyon tohumlarının daha yüksek kontrol sıklığı ile (%30) her bir sevkiyatta ürünlerin PA için numune alındığını ve analiz edildiğini ve ilgili maksimum PA seviyelerinin aşılmadığını gösteren numune alma ve analiz sonuçlarını belirten resmi bir sertifikanın eşlik etmesi söz konusu olacaktır. Öte yandan, asma yaprağına ilişkin durumun düzelmemesi halinde ise ülkemiz menşeli asma yaprağının Birliğe ithalatı askıya alınabilecektir.